یک حکومت کوتاه و رعب آور

• نویسنده : عزیز نسین
• مترجم : ارسلان‌ فصیحی‌

همه اهل محل خبردار شده بودند: «يه ديوونه رفته روي هرة پشت‌بوم وايستاده!» كوچه پر از آدم‌هايي شده بود كه براي تماشاي ديوانه آمده بودند. پليس‌ها اول از كلانتري، بعد هم از مركز سر رسيدند. پشت سرشان مأمورهاي آتش‌نشاني آمدند. مادرِ ديوانه‌اي كه رفته بود بالاي پشت‌بام التماس كنان مي‌گفت: «پسرم، عزيزم، بيا پايين... قربونت برم... يالله قند و عسلم، بيا پايين!» ديوانه مي‌گفت: «منو كدخدا كنين تا بيام پايين، اگه كدخدا نكنين خودمو از اين بالا پرت مي‌كنم پايين!» مأمورهاي آتش‌نشاني زود برزنت نجات را باز كردند تا اگر ديوانه خودش را پايين انداخت، بتوانند بگيرندش. نُه مأمور آتش‌نشاني از بس با برزنت نجات دور آپارتمان گشته بودند، خيس عرق شده بودند.» عزيز نسين (1915-1995) نويسندگي را از سال 1945 با مقاله نويسي در مجلات شروع كرد و نوشتن را تا پايان عمر ادامه داد. حاصل اين سال‌ها ده‌ها عنوان كتاب در زمينه‌هاي داستان و رمان و نمايشنامه و شعر و داستان كودك و خاطرات است. او 23 جايزه معتبر ملي و بين‌المللي (اكثراً در زمينه طنز) برده و آثارش به بيشتر زبان‌ها ترجمه شده است. مجموعه حاضر گزيده‌اي است از بهترين داستان‌هاي طنز عزيز نسين كه مترجم آنها را از كل آثارش انتخاب و ترجمه كرده است.

ژرار ايسرائل

ترجمه: مرتضی ثاقب فر

کوروش، فقط تنها فاتح و مدیر بزرگ نبود؛ بلکه در ذهن مردم پارسی، او همان جایگاهی داشت کهرمولوس و رموس برای رومی‌ها و موسی برای بنی اسرائیل داشت. چگونگی تحویل کوروش نوزاد به چوپان و پرورش او، یادآور رها کردن موسی در نیزار در مصر و به زیر کشیدن پدربزرگ دیکتاتورش، توسط او (موسی) است که در متون افسانه‌ای و اساطیری دیگر هم بازتاب یافته است.

هیچ شکی نیست که حماسه کوروش ابتدا در میان پارسی‌ها رشد برخاست و اکنون در میان یونانی درک شده است. احساسات احترام یا ابهت کوروش در بین پارسی وجود داشت، به یونانی‌ها منتقل گشت و این اتفاقی نیست که گزنفون، کوروش را به عنوان فرمانروای آرمانی برگزید. او می‌خواست، برای تدریس پندهای آرمانی خویش، به شنوندگان یونانی‌اش به کوروش متوسل گردد. به طور خلاصه، نقش کوروش در طول تاریخ به عنوان مرد بزرگی که بنیانگذار امپراتوری بود، باقی ماند.

کوروش بدون شک، نه تنها نابغه هدایتگری بود که امپراتور بزرگ را بنیان گذاشت، بلکه بنیانگذار فرهنگ و تمدن شهری هخامنشی نیز بود. از آنجا که پارسی‌ها شوونیست (متعصب میهن‌پرست) نبودند، کوروش به سرعت فراگیری از ملت‌های مغلوب را آموخت. او نه تنها مادها را آرام کرد، بلکه آنها را با پارسی‌ها متحد کرد و یک نوع پادشاهی دوجنبه‌ای از مادها و پارس‌ها به وجود آورد. کوروش سنت‌های پادشاهی را از مادی‌ها وام گرفت. آنها کسانی بودند که بر یک امپراتوری حکمرانی می‌کردند، در حالی که پارسی‌ها، فقط متحدشان بودند. یک مادی، احتمالاً به عنوان یک مشاور شاه هخامنشی، به عنوان نوعی رئیس وزیران عمل می‌کرد. بنا بر نقش برجسته متاخرتر در پرسپولیس، پایتخت شاهان هخامنشی از زمان داریوش، یک مادی، مکرراً با پادشاه بزرگ، دیده می‌شود. ایلامی، ساکنان بومی پارس، همان گونه که می‌توان در این نقش برجسته دید، آموزگاران پارسی‌ها در زمینه‌های بسیاری بودند، برای مثال، لباس ایلامی‌ها بر تن پارسی‌ها و خراجگذاران ایلامی دیده می‌شود که نقش‌برجسته سنگی پرسپولیس دیده می‌شود.

کوروش در نزد بابلیان، برگزیدهٔ مردوک، در نزد یهودیان، مسح‌شدهٔ خداوند بود و به‌نظر نمی‌رسد که مادها او را سروری بیگانه فرض کرده‌باشند. هرودوت می‌گوید که پارسیان از او چونان یک پدر سخن می‌گفتند، زیرا وی مهربان بود و از آنچه برای ایرانیان نیکو بود، کوتاهی نمی‌کرد؛ در عین حال هرودوت وی را مردی زود خشم می‌داند.داندامایف می‌گوید «کوروش محبوبترین شاه پارس و بنیانگذار یک امپراتوری جهانی بود».«به نظر می‌رسد کوروش به سنت و ادیان سرزمین‌های فتح شده احترام می‌گذاشت. پارسی‌ها او را پدر، روحانیان بابل او را برگزیده مردوک، یهودی‌ها او را مسیح فرستاده شده از جانب یهوه و یونانیان او را فاتحی بزرگ و سیاستمداری باهوش می‌دانستند. گزنفون در کورش‌نامه او را حکمرانی آرمانی و ایده‌آل توصیف می‌کند».

والتر هینتس، می‌گوید: «کوروش سه امپراتوری را ساقط کرده بود: ماد، لیدیه و بابل. آیندگان فراموش نکردند که کوروش هیچ‌کدام از سه فرمانروا، نه آستیاگ، نه کرزوس و نه نبونعید را نکشت، بلکه به تبعید آن‌ها بسنده کرد و حتی برای آن‌ها زندگی شاهانه‌ای فراهم آورد. این رفتار در جهان باستان بی‌سابقه بود و تا زمان کوروش هرگز اتفاق نیفتاده بود».

این‌ کتاب‌ به‌ زندگی‌ و نقش‌ تاریخی‌ جذاب‌ترین‌ قهرمان‌ دوران‌ باستان‌ یعنی‌ کوروش‌، رهایی‌بخش‌ ملت‌ها، می‌پردازد و در این‌ میان‌ علاوه‌ بر تاریخ‌ پارس‌ به‌ تاریخ‌ امپراتوری‌ آشور، مصر فراعنه‌، پادشاهی‌ بابل‌ و امپراتوری‌ لیدی‌ نیز به‌ مثابه‌ همسایه‌های‌ پارس‌ و کشورهایی‌ که‌ بعداً در قلمرو شاهنشاهی‌ هخامنشی‌ قرار گرفتند، نقشی‌ ویژه‌ می‌بخشد. فصل‌های‌ کتاب‌ عبارتند از: 1. شاهان‌ نینوا، شاهان‌ بابل‌؛ 2. «قاطر پارسی‌»؛ 3. در برابر سوداگر خدایان‌؛ 4. و بابل‌ درهای‌ خود را به‌ روی‌ او گشود؛ 5. کسی‌ که‌ تختش‌ بر آسمان‌ است‌؛ 6. شاه‌، آیینة‌ خداوند؛ پس‌گفتار: تخطی‌ ناممکن‌؛ گاهشماری‌ تاریخ‌های‌ مهم‌؛ سلسله‌ها؛ خدایان‌ اصلی‌ خاور نزدیک‌؛ یادداشت‌ها؛ منابع‌ و نمایه‌.

نویسنده :   والتر هینتس

نام نویسنده : شائول شاکد

نام مترجم : مرتضی ثاقب فر

مجموعة‌ جستارهای‌ این‌ کتاب‌ در پی‌ دستیابی‌ به‌ دو هدف‌ اساسی‌اند؛ نخست‌، بازنمایی‌ توضیحات‌ و تفسیرهای‌ کیش‌ زردشتی‌ در دورة‌ ساسانی‌، و دیگری‌ چگونگی‌ انتقال‌ آن‌ اندیشه‌ها به‌ اسلام‌. این‌ دو موضوع‌ با هم‌ بستگی‌ دارند: از بازتاب‌ اندیشه‌های‌ ساسانی‌ در اندیشه‌های‌ عربی‌ ـ اسلامی‌ اطلاعات‌ بنیادین‌ بسیاری‌ در بارة‌ کیش‌ زردشتی‌ دورة‌ ساسانی‌ کسب‌ می‌کنیم‌ و می‌توانیم‌ ارزیابی‌ کنیم‌ تا چه‌ اندازه‌ اسلام‌ از سرازیر شدن‌ اندیشه‌های‌ ایرانی‌ بهره‌ جسته‌ است‌. مولف‌ کوشیده‌ است‌ با تحلیل‌ دقیق‌ آگاهی‌ها و دانش‌های‌ ساسانیان‌ که‌ از مجاری‌ گوناگون‌ ــ چه‌ ایرانی‌ و چه‌ اسلامی‌ ــ انتقال‌ یافته‌اند، به‌ پرسش‌های‌ اساسی‌ در مورد کیش‌ زردشتی‌ در زمان‌ ساسانیان‌ پاسخ‌ گوید و به‌ بحث‌ در بارة‌ انتقال‌ برخی‌ مضامین‌ و اندیشه‌های‌ ایرانی‌ به‌ تفکر اسلامی‌ بپردازد.

نام مترجم : محسن شادمهری

ذهن بشر اولیه همچون کودکی نسبت به وقوع پدیده‌های اطراف خود کنجکاو بود. مشاهده می‌کرد، تجربه می‌کرد و از خود سؤال می‌پرسید و در پی یافتن کلید معماهای خود جست‌وجو را آغاز می‌کرد. به‌تدریج پرسش‌های ابتدایی جای خود را به پرسش‌هایی عمیق‌تری مانند «این عالم چگونه شکل گرفته و چگونه تحول یافته؟» داد. در چنین دوره‌ای نخستین پایه‌های کیهان‌شناسی بنا شد. بر اساس برخی مستندات تاریخی، چنین پرسش‌هایی قدمتی بین ۲۰ تا ۱۰۰ هزار سال دارند. به‌تدریج با پیشرفت فناوری و ساخت ابزارهای علمی گوناگون آگاهی بشر نسبت به بسیاری از پدیده‌های محیطی افزایش یافت و موفق شد پاسخ بسیاری از پرسش‌های خود را بیابید و این روند همچنان ادامه دارد. اما یافتن پاسخ پرسش‌هایی مانند «عالم از کجا آمده است، چگونه کار می‌کند و آینده آن چگونه خواهد بود؟» همچنان چالش‌های فراوانی را پیش روی کیهان‌شناسان قرار داده است.

کتاب «پس از نخستین سه دقیقه»، دروازه‌ی ورود شما به دنیای شگفت‌انگیز «شناخت کیهان» و رویارویی با پرسش‌های بنیادین عالم خواهد بود. این کتاب از شما سؤال می‌پرسد، شما را به فکر فرو می‌برد و سرانجام به آن‌ها پاسخ می‌دهد.

تانو پادمانابان، نویسنده‌ی هندی این کتاب، یکی از غول‌های کیهان‌شناسی مدرن است که بیش از ۱۰ جایزه‌ی معتبر بین‌المللی را در کارنامه‌ی خود دارد و بیش از ۲۳۰ مقاله‌ی معتبر علمی چاپ کرده است. او در کتاب «پس از نخستین سه دقیقه» به زبانی ساده و شیوا پدیده‌های گوناگون عالم را توضیح می‌دهد و هر کجا نیاز به پیش‌زمینه باشد از آن دریغ نخواهد کرد. شاید این کتاب را بتوان کیهان‌شناسی بدون فرمول نامید. کتابی که سفر خود را از اعماق ماده، هسته‌ی اتم‌ها، الکترون‌ها و پروتون‌ها آغاز می‌کند و به سوی بزرگ‌ترین ابعاد عالم، کهکشان‌ها، خوشه‌های کهکشانی و ابرخوشه‌های کهکشانی ادامه می‌دهد. در این میان از پدیده‌های شگفت‌انگیزی همچون سیاهچاله‌ها، ماده‌ی تاریک، انرژی تاریک،ستاره‌های نوترونی و ابرنواخترها و غیره به تفصیل درخوری، سخن به میان خواهد آمد و سرانجام سفر این کتاب در دنیایی پُر از پرسش‌های بی‌پاسخ به پایان خواهد رسید. پادمانابان، در پیشگفتار کتاب چنین نوشته است: «این کتاب قصد دارد توصیفی بدون ریاضیات از کیهان‌‌شناسی برای خواننده‌ی عام، در سطح مقالات مجلات نیوساینتیست و ساینتفیک امریکن، عرضه کند. خواننده‌ی متوسط چنین مجلاتی نباید مشکلی با این کتاب داشته باشد.»