فیلسوفی انسان‌ها را بررسی می‌کند

نویسنده :   راجر سالیوان

مترجم :   عزت الله فولادوند

به رغم اينکه کانت شايد بزرگترين فيلسوفي است که پس از ارسطو در پهنه فلسفه غرب ظهور کرده است، و به رغم تأثير گسترده و ژرف او در تقريبا تمام مکتب‌هاي فلسفي بعدي، با کمال تأسف بجر بنياد مابعدالطبيعه اخلاق (ترجمه حميد عنايت و علي قيصري)، تاکنون هيچ کتابي از او يا درباره او در فلسفه اخلاق به فارسي موجود نيست. کتابي که اکنون به فارسي زبانان تقديم مي‌شود، نوشته يکي از استادان فلسفه و کانت شناسان معاصر است. کانت نيز مانند هر متفکر بزرگي، در هر نسل موضوع بررسيها و تفسيرهاي جديد بوده است. نويسنده اين کتاب از نسل کساني مانند پل گاير و الن وود و کارل آمريکس و هنري آليس و ژيل دولوز و انورا اونيل و ديگران است که در دهه‌هاي اخير عصر نويني در کانت‌شناسي آغاز کرده‌اند، و اين خود البته به علت توجه روزافزون به اهميت و عظمت کانت در اين دوره بوده است. من اين کتاب را از اين رو براي ترجمه برگزيدم که: نخستبه زباني روشن(ولي بدون‌گريز از پيچيدگي‌ها) و نسبتا به اختصار انديشه اخلاقي کانت را آنگونه که در آثار مختلفش منعکس است بيان مي‌کند؛ دوم از راه فلسفه سياسي به اخلاق نظري وارد مي‌شود و به خواننده نشان مي‌دهد که چرا کانت مي‌گويد نظام حقوقي هر جامعه مدني بايد اساس اخلاقي داشته باشد؛ و سوم، چنانکه گفته شد، حاوي شرح و تفسيري بالنسبه جامع از بنياد مابعدالطبيعه اخلاق است که فهم آن- لااقل براي دانشجويان- خالي از اشکال نيست و فعلا تنها کتاب موجود در اين زمينه به زبان فارسي است.

گستره‌ی این کتاب از نویسنده‌ی نخستین رمان مدرن اروپایی، سروانتس، تا میلان کوندرا کشیده شده و در فاصله‌ی میان این دو، فوئنتس نویسندگانی چون دیدرو، گوگول، بورخس، گارسیا مارکز و لوییس بونوئل را از دیدگاه خود به خواننده معرفی می‌کند. مناسب‌ترین تعریف برای این کتاب این است که بگوییم راهی دیگر برای نگاه‌کردن به ادبیات پیش‌روی ما می‌نهد و ما را به شناختی تازه از ادبیات می‌رساند. ویژگی کار فوئنتس در این نقدها این است که بیش از هرچیز بر بیان تجربه‌ی خود از آشنایی با این نویسندگان تأکید داشته و خود را محدود به نظریه‌ها و تفسیرهای آکادمیک نکرده است. او آن‌چه را که دیده با خواننده در میان می‌نهد و از این روست که نگاه او، نگاهی یگانه بی‌بدیل است و به ما فرصت می‌دهد دنیای پرتنوع ادبیات را از چشم انسانی تماشا کنیم که نه‌تنها دانشی عمیق در همه‌ی زمینه‌های فرهنگ انسانی دارد، بلکه خود نویسنده‌ای تواناست و ادبیات اصیل را می‌شناسد و چنان‌که بایست قدر می‌نهد. افزون بر این مقالات، در این کتاب دو مقاله درباره‌ی خود فوئنتس و اثر مشهورش آئورا می‌خوانیم که در شناخت نویسنده و آشنایی بیش‌تر با آئورا و سرچشمه‌های این رمان کوچک پرجاذبه سودمند تواند بود.