احیاء علوم الدین (۴جلدی)
غزالى، در نگارش این اثر، از دو کتاب «الرسالة القشيرية» و «قوت القلوب» تأثير پذيرفته است. «إحياء علوم الدين» از گرانقدرترين کتابهاى اسلامى در شناخت حلال و حرام است كه ظاهر و باطن احكام را به هم آمیخته و مشتمل است بر شريعت و طريقت و حقيقت. در طرح مطالب هر کتاب، غزالى، ابتدا، به آيات و احاديث و اخبار و آثار استشهاد مىكند، سپس با پروردن معانى آنها به بيان و زبانى ساده و روشن، به شرح و بسط و ارائه آراى خود مىپردازد.
اخلاق محسنی
اخلاق محسنی کتابی از حسین واعظ کاشفی دربارهٔ اخلاق است. خواندمیر، مورخ همعصر کاشفی، این اثر را در زمرهٔ هفت کتاب مشهور کاشفی در خلال حیاتش دانستهاست. یان ریپکا آن را سومین اثر منثور در زمینهٔ اخلاق به فارسی بر میشمارد. اولی اخلاق ناصری از خواجه نصیرالدین طوسی و دومی اخلاق جلالی از جلالالدین محمد دوانی فیلسوف است که بسیار مغلق میباشد. دو کتاب قبلی توسط دو فیلسوف و متکلم نوشته شدهاند ولی کاشفی ذوق فلسفی نداشت و اثرش از این لحاظ با آن دو متفاوت است. ذوق عمومی علما در دورهٔ تیموریان چندان با فلسفهٔ محض میانه نداشت و کاشفی نیز فرزند زمانهٔ خویش بود. شاید به همین دلیل اخلاق محسنی در بین عامهٔ مردم رواج یافت و به قول ذبیحالله صفا به یکی از «کتابهای مشهور قرون اخیر در اخلاق» مبدل گشت.
ادیان جهان باستان (۳ جلدی)
ارزش میراث صوفیه
نام نویسنده : عبدالحسین زرین کوب
زرین کوب در کتاب «ارزش میراث صوفیه» درباره اینکه صوفیه چگونه از زهد آغاز شد و به محبت گرایید و سرانجام آن چیزی شد که امروز می شناسیم، توضیح داده است.
از اوایل خلافت امویان، که خلافت در دمشق به نوعی سلطنت تبدیل شد نارضایی کسانی که بر دستگاه خلیفه به چشم اعتراض می نگریستند، رفته رفته افزونی یافت.درین میان عده یی زهاد هم بودند که بیشتر اوقاتشان در عزلت و عبادت می گذشت و کناره گیری آنها از دستگاه خلافت گویی نوعی اعتراض بود بر رفتار خلیفه وقت و سایر کسانی که به فساد و گناه گراییده بودند.
كتاب فوق حاوي يك تحقيق علمي در مورد قلمرو عرفان ، زهد و محبت ، شيخ و خانقاه ، حكمت صوفيه و ارزيابي نقاط مثبت و منفي در آراء و عملكرد صوفيان مي باشد . همچنين درباره تاريخ ، عقايد صوفيه و آداب و رسوم بزرگان اين قوم سخن به ميان آمده است .
...ملامتیه طایفهیی بودهاند از صوفیه که در قرن سوم هجری و بعد از آن،در خراسان شهرت داشتهاند و سبب اختلاف مشرب آنها با غالب صوفیهء عصر خویش عنوان ملامتی یک چند در مقابل صوفی بکار میرفته است.ملاتیه معتقد بودهاند که عبودیت و پرستند کی را باید به خدا اختصاص داد.ازینرو در این مقام باید که سالک نه عمل خود را پیش چشم آورد نه عمل و نظر مخلوق را ملاحظه کند.باید در اعمال خویش اخلاص بورزد و از هرگونه ریا دوری بگزیند و بدگمانی در حق نفس را اولین قدم حسن ظن بحق-که اصل معرفت است-بداند.
ازین جهت ملامتیه در اخلاق و معاملات عمدا سعی کردهاند که برخلاف زاهدان و پشمینهپوشان عصر از حیث لباس و رفتار و احوال ظاهری با سایر مردم تفاوت نداشته باشند تا بورطهء ریا و خودنمایی نیفتد و پشت بقبله نماز نخوانند. مخصوصا سعی داشتهاند که هرگز«در اظهار خیر و اخفاء شر نکوشند»و عبادات را بمنزلهء اسرار بین«عبد»و«حق»تلقی نمایند و خویشتن را از اظهار آن ملامت کنند.
آنچه در طی این یادداشتها آمده است جستجویی است در تاریخ تصوف، با کوششی برای ارزیابی میراث صوفیه. قسمتی از این یادداشتها چند سال پیش به هیچ نظمی خاص و به صورت مقالاتی دنباله دار در مجله یغما انتشار یافت و چون آن سلسله مقالات مورد پسند قرار گرفت تمامی یادداشتها به صورت کامل و مرتب و به گونه کتابی جداگانه که چندین برابر مقالات مندرج در یغماست به چاپ رسید.
ارشاد العوام
محمدکریم خان کرمانی
ارشاد العوام کتاب چهار جلدی است در عقاید از حاج محمدکریم خان کرمانی رهبر فرقه شیخیه ، که این کتاب را مهمترین اثر ایشان میتوان دانست. فرازهایی از کتاب ارشاد العوام توسط هانری کربن به زبان فرانسوی ترجمه شد، آنگاه از فرانسوی به انگلیسی نیز ترجمه شد. .از متن کتاب: . و بعد چنین گوید بنده اثیم کریم بن ابرهیم که چون دیدم بعضی از مؤمنین را که طالب تصحیح اعتقادات حقه بودند و از فهم زبان عربی محروم و جمله کتابها که در این علم نوشته شده بود بزبان عربی بود و اگر قلیلی هم بزبان فارسی بود بر فهمهای ایشان گران بود و بقسم مشکلی نوشته شده بود بحدی که بعد از ترجمه کردن باز نمیتوانستند که آن را بفهمند و هم لفظ آنها مشکل بود و هم دلیلهائی که آورده بودند و عوام از فهم آنها بکلی محروم مانده بودند با وجودی که درست کردن اعتقادها بر همه آنها واجب و لازم بود و بعضی هم التماس کردند از این فقیر که کتابی برای آنها بنویسم بلفظهائی که مأنوس طبعهای ایشان باشد...و نام این کتاب را هم ارشاد العوام گذاردم و آن را چهار قسمت کردم قسمت اول در شناختن خداوند و قسمت دویم در شناختن پیغمبران قسمت سیوم در شناختن امامان و قسمت چهارم در شناختن پیروان ایشان و نیکان و بزرگان.
ارض ملکوت
از اسطوره تا تاریخ
اسطورهها تا روزی که با زندگی محسوس و عملی جامعه خود مربوط باشند در میان توده مردم حیات دارند، و روزی که با این شرایط تطبیق نکنند، از زندگی توده مردم خارج میشوند و از آن به بعد در زندگی روشنفکرانه، در ادبیات، فرهنگ، مطالعات و اینها میتوانند وارد بشوند و ادامه حیات بدهند. آنها را دیگر توی قهوهخانهها نمیخوانند، دیگر سربازها در میدان جنگ شاهنامه نمیخوانند، دیگر مادرها ممکن است برای بچههایشان احیانا قصههای دیگری را تعریف بکنند، برای اینکه شرایط تغییر کرده است. بحث فقط سر این است که من این را مسئله قابل تاسف نمیدانم، این جبر زندگی اسطوره است.
از ایران زردشتی تا اسلام
نام نویسنده : شائول شاکد
نام مترجم : مرتضی ثاقب فر
مجموعة جستارهای این کتاب در پی دستیابی به دو هدف اساسیاند؛ نخست، بازنمایی توضیحات و تفسیرهای کیش زردشتی در دورة ساسانی، و دیگری چگونگی انتقال آن اندیشهها به اسلام. این دو موضوع با هم بستگی دارند: از بازتاب اندیشههای ساسانی در اندیشههای عربی ـ اسلامی اطلاعات بنیادین بسیاری در بارة کیش زردشتی دورة ساسانی کسب میکنیم و میتوانیم ارزیابی کنیم تا چه اندازه اسلام از سرازیر شدن اندیشههای ایرانی بهره جسته است. مولف کوشیده است با تحلیل دقیق آگاهیها و دانشهای ساسانیان که از مجاری گوناگون ــ چه ایرانی و چه اسلامی ــ انتقال یافتهاند، به پرسشهای اساسی در مورد کیش زردشتی در زمان ساسانیان پاسخ گوید و به بحث در بارة انتقال برخی مضامین و اندیشههای ایرانی به تفکر اسلامی بپردازد.
از دل تو تا دل من (دوازده گام برای زندگی شفقت آمیز)
مرضیه سلیمانی
خانم کارن آرمسترانگ یکی از صاحبنظران مشهور در عرصه دین در جهان انگلیسىزبان است که هفت سال از عمرش را در مسلک راهبه اى کاتولیک سپرى کرد. او شرح احوال خویش را در زندگىنامه پرفروش «از میان معبر باریک» بازنویسى کرده است. وى مؤلف کتابهاى پرفروش و نامآورى چون «خداشناسی از ابراهیم تا کنون» که تا کنون به بیش از سى زبان ترجمه شده است.
در پشت جلد این کتاب میخوانیم: این روزها کمتر درباره شفقت و مهربانی میشنویم. ادیان تاکید میکنند که شفقت معیار معنویت حقیقی است اما برخی گمان میکنند که خود دین باعث همه جنگها بوده است.
در ادامه آمده است: علت اصلی این منازعات اغلب آز و حسد و جاهطلبی است. تروریستها از دین برای توجیه شرارت و قساوت استفاده میکنند. کلیسای کاتولیک سوءاستفاده جنسی کشیشان و در نتیجه مصائب زنان و کودکان را نادیده میگیرد.
همچنین در ادامه پشت جلد این کتاب آمده است: با این حال کمتر زمانی مانند اکنون به صدای شفقتآمیز دین نیازمند بودهایم. جهان به طرز خطرناکی دوقطبی شده است. نتیجه نامتوازن بودن نگرانکننده قدرت و ثروت، خواری، بیگانگی، رخوت و خشم فزایندهای است که در قساوت تروریسم فوران میکند. ما درگیر جنگهایی هستیم که نه قادریم به آنها پایان بخشیم و نه میتوانیم در آنها پیروز شویم.
در پایان میخوانیم: اما آیا مهر و شفقت از این توانایی برخوردار است که مشکلات به ظاهر حلناشدنی زمانه ما را حل کند؟ آیا این فضیلت حتی در عصر تکنولوژی امکانپذیر است.
از زردشت تا مانی
گراردو نیولی
آرزو رسولی
از زردشت تا مانی مجموعهی چهار درسگفتار است که گراردو نیولی، ایرانشناس بزرگ ایتالیایی، در آوریل ۱۹۸۳ در کولژ دو فرانس ارائه داده است. وی در این چهار درسگفتار نتایج تحقیقاتش را در سه موضوع و سه دورهی تاریخ دینیِ ایران پیش از اسلام ارائه میکند: پیدایش دین زردشتی و نخستین مرحلهی گسترش آن، مسئلهی دین ایرانیان در زمان هخامنشیان، و جدال میان آیین مانوی و مزدایی در عهد نخستین پادشاهان ساسانی. در دو درس اول تنها به یک موضوع پرداخته میشود: خاستگاه دین زردشتی. درس اول مقدمهی ناگزیر درس دوم است، یعنی خاستگاه یا میهن و زمان زردشت، حال آنکه درس سوم به هخامنشیان و درس چهارم به آغاز عهد ساسانی مربوط میشود. آخرین فصل این کتاب شرح مواجهۀ این دین ملی با دین جهانگرای مانوی.