خاطرات سیاسی
ایرج اسکندری دبیر اول حزب توده ایران یکی از اعضای شاخص گروه ۵۳ نفر و از بنیانگذاران حزب توده ایران فرزند یحیی میرزا اسکندری و برادرزاده سلیمان میرزا اسکندری بود.نماینده دوره چهاردهم مجلس شورای ملی، وزیر هنر و پیشه در کابینه قوامالسلطنه و سالها دبیر اول حزب توده ایران بود. تاریخ باستان ایران را خوب میشناخت و یکی از خبرگان آثار باستانی ایران بود.در تهیه و انتشار مجله دنیا، به جز دکتر تقی ارانی، از همان آغاز، ایرج اسکندری با نام مستعار «جمشید» و بزرگ علوی با نام مستعار «فریدون ناخدا» شرکت فعال داشتند.
کتاب به بیان خاطرات ایرج اسکندری که دبیر اول حزب توده ایران در فاصله 1349 تا 1357 بوده پرداخته است. ایرج اسکندری (متولد 21 شهریور 1287 در تهران ـ متوفی 11 اردیبهشت 1364 در آلمان شرقی) از چهرههای سیاسی کم و بیش شناخته شده دوران سلطنت محمدرضا پهلوی است، که به دلیل شرایط زندگی او خاطرات وی میتواند از ارزش خاصی برخوردار باشد و در زمره منابع تاریخ معاصر ایران جای گیرد.آنچه این اهمیت را سبب میشود به ویژه در دو بعد است: نخست، جایگاه ایرج اسکندری در تاریخ کمونیسم ایرانی است. اسکندری در دومین دوره فعالیت حزب کمونیست ایران از نزدیکان دکتر تقی ارانی بود و به همین دلیل در زمره گروه «53 نفر» به زندان رفت.
او پس از سقوط استبداد رضاشاهی به همراه سایر دوستان خود به تأسیس حزب توده ایران پرداخت و از همان آغاز از چهرههای اصلی جناحی بود که در تعارض با جناح معروف به «جناح کامبخش» قرار داشت.به همین دلیل، خاطرات اسکندری سندی دست اول از شرح تحولات و تنازعات درونی حزب توده، از آغاز تا پایان، از زبان یکی از رهبران طراز اول آن محسوب میشود و از این زاویه از اهمیتی در ردیف خاطرات احسان طبری و نورالدین کیانوری برخوردار است.بعد دیگر زندگی سیاسی اسکندری، که به خاطرات او اهمیت و وزن میدهد، مشارکت او در تحولات سیاسی سالهای 1320 ـ 1325 است.در این دوران، اسکندری از روابط نزدیکی با جناح احمد قوام (قوامالسلطنه) برخوردار بود و در ایجاد پیوند میان حزب توده و جناح آمریکایی قوام نقش مهمی به عهده داشت؛ تا بدانجا که برخی آگاهان سیاسی در ماجرای جلب حزب توده به ائتلاف با حزب دمکرات قوامالسطنه و مشارکت در دولت ائتلافی او برای ایرج اسکندری نقش تعیین کننده قائلند.
به همین دلیل، خاطرات اسکندری در تبیین حوادث سالهای 1320 ـ 1325 ایران سندی دست اول محسوب میگردد.در این کتاب، خواننده با دادهها و تحلیلهای جالب و قابل تعمقی در این رابطه مواجه میشود؛ که از جمله میتوان به چگونگی پیدایش غائله آذربایجان، روابط شوروی و آمریکا در سالهای 1320ـ 1324 (دوران روزولت) و بازتاب آن در تحولات داخلی ایران اشاره کرد.خاطرات اسکندری حاصل گفتگوهای مشروحی است که او از اواخر سال 1362 تا 28 اسفند 1363 در پاریس با دو تن از کادرهای پیشین حزب توده (خسرو امیرخسروی و فریدون آذرنور) انجام داد. پس از درگذشت اسکندری و تعمیق بحران در بقایای حزب توده، امیرخسروی و آذرنور تصمیم به انتشار این گفتگوها گرفتند.
خاطرات عبدالله بهرامی از آخر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار
نویسنده: عبدالله بهرامی
درباره: ناصرالدین شاه قاجار، مظفرالدین شاه
نویسنده این کتاب دولتمردی ایرانی است که دوره مشروطیت را به صورت کامل درک کرده است. آنچه از فحوای نوشتاری بهرامی بر میآید، این است که وی حاکمان و صاحبان قدرت را مسبب اصلی نابسامانیها و ضعف و انحطاط میداند که در رأس همه آنها شخص شاه و دربار قاجار و درباریان تراز اول قرار دارد: «این شاه (مظفرالدین شاه) استعداد تحصیل و مطالعه نداشت و [حتی] یک کلمه زبان خارجی [هم] نیاموخته بود. فارسی او هم ناقص و قدرت نوشتن یک کاغذ معمولی را فاقد بود... هنگامی که او به سلطنت رسید، ایران در یک سکوت مطلقی که نتیجه حکومت استبدادی و جابرانه پنجاه ساله بود، فرو رفته بود... در مرکز، میرزاعلی اصغرخان اتابک که از نوکرهای قدیمی ناصرالدین شاه بود و تقریباً تنها شخص مقتدر محسوب میگشت، به کلیه امور تسلط داشت.» جالب این است که بهرامی از امنیت جاری در ولایات به «خواب عمیق» تعبیر میکند و یادآور میشود: طبقه اعیان که تنها روشنفکران مملکت بودند، قویترین عمال استبداد محسوب میگشتند. به گمان نویسنده: این دسته به دلیل محروم شدن از خدمات درباری، از روی منفعت شخصی در زمره آزادیخواهان در آمدند. این مسئله به اضافه مسائلی دیگر و از جمله وارد شدن جرایدی که در خارج از ایران چاپ میشد: «سبب گردید که در خود مملکت یک فکر جدید و یک نهضت آزادیخواهانه جدیدی پیدا شود». توضیحاتی که در این بخش به خامه آمده، با جزء و کل خود، به مسئله پیدایش مشروطیت و استقرار آن مربوط میشود.
رقص ساعت
آن تیلور در سال ۱۹۴۱ در مینیآپولیس مینهسوتا متولد و در کارولینای شمالی بزرگ شد. او تاکنون بیش از بیست جلد رمان نوشته است و در رمانهایش زندگی و حالات و روحیات زنان را کنکاش میکند و با دیدی جدید به جنبههای مختلف زندگی زنان میپردازد. بیستمین رمان او “قرقره آبی” در سال ۲۰۱۵ جزو لیست کتابهای نامزد دریافت جایزه پولیتزر شد. یازدهمین رمان او به نام “درس تنفس” در سال ۱۹۸۸ توانست جایزه پولیتزر را از آن نویسنده کند. رمان “رقص ساعت” نیز در هفت مجله آمریکایی جزو پرفروشترین رمانها شد. این کتاب متشکل از دو بخش است و در حالی که بخش دوم روایت استمراری دارد؛ بخش اول از سه اپیزود مستقل تشکیل شده است. تایلر از روزی شروع میکند که مادر عصبیِ ویلا زمانی که او، قهرمان متواضع تایلر، یازده سال داشت، خانوادهاش را برای ۲۴ ساعت ترک میکند.
•کتاب پرفروش ساندی تایمز •جزو ده کتاب برتر مجله یواسای تودی •جزو بیست کتاب برتر سال روزنامه تایمز لندن •جزو لیست کتابهای برتر بیبیسی رادیو •رمانی شیرین درباره خانواده و شناخت درون (نیویورک تایمز) •رمانی مدرن و روانشناسانه از زندگی پر فراز و نشیب یک زن (مجله گاردین) •کتابی هوشمندانه و دوستداشتنی که با خواندنش تا مدتها خاطره شخصیتها، عشقها و دوستیها و محله دوستداشتنیاش در یادها میماند. (واشنگتن پست)
سرگذشت مورو
از بهترین کتابهای سال به انتخاب نیویورک تایمز والاستریت ژورنال و رادیوی عمومی ملی (NPR)
«یک داستان تاریخی بسیار زیبا و جذاب!» ـ روزنامهی وینیپک فری پرس
«سرگذشت مورو داستانی حیرتانگیز است … و به تمامی داستانهایی که دربارهی کشف برّ جدید (قاره امریکا) نوشته شدهاند اما تأثیر تاریخی چندانی نداشتهاند، رنگ و بو و شفافیتی دوباره میبخشد.» ـ هافینگتن پست
«لعلمی بار دیگر نشان داد که یکی از نویسندگان سرآمد نسل خودش است.» ـ رضا اصلان، نویسندهی کتاب ZEALOT
در سال ۱۵۲۷، پانفیلو د ناروائز به قصد کشورگشایی به همراه ششصد مرد و حدود صد اسب با کشتی از اسپانیا عازم سفر شد. اما از لحظهای که این گروه مشتاق و بلندپرواز در فلوریدا لنگر انداختند، با سیلی از خطرات و مشکلات مواجه شدند، به طوری که ظرف یک سال فقط چهار نفر از آنها باقی ماندند. سند رسمی حاوی شرح حال این کشورگشایان صرفاً بر اساس گفتههای سه تن از این نجاتیافتگان نوشته شده است. اما نفر چهارم، استبانیکو، داستان این کشورگشاییها را با جزئیاتی بینظیر در این کتاب بیان کرده است. سرگذشت مورو داستان استبانیکو را طوری شرح داده که در تاریخ بیسابقه است: سرگذشت کسی که نام اصلیاش مصطفی است، بازرگانی پرشور و هیجان، اهل مراکش، که به ناچار به بردهای به نام استبانیکو تبدیل میشود که اولین سیاهپوست کاشف قارهی امریکاست. سرگذشت مورو داستان زیبا و حیرتانگیز تلاش برای نجات و رهایی است.
لیلا لعلمی در مراکش به دنیا آمد و بزرگ شد. او هماکنون ساکن لسآنجلس است.
سیرک زندگی (خاطرات نمایش مبارزه با مرگ)
آیا یک لحظه و وقوع یک حادثه میتواند بدترین لحظه زندگیمان را رقم بزند؟ حقیقت این است که همیشه لحظات بدتری در راه است. این یکی از توافقهای مشترک میان انسانهاست. که به یکدیگر بگوییم چقدر احتمال دارد اتفاقات بدی رخ بدهد و چقدر یک اتفاق بد بوده است ــ واقعاً افتضاح و وحشتناک ــ و مثل اینکه این حرف حقیقت داشته باشد و مثل اینکه ما بدترین پیشامدها را به چشم دیدهایم، با نور کمسوی خورشید به سمت شب در حرکت باشیم و آیندهای را که بیسروصدا در انتظارمان دهان باز کرده است نادیده بگیریم؛ مثل زبان بسیار درازی که ما را به سمت دهانی باز هدایت میکند.
شرح حال و مقام محمد زکریای رازی
به مناسبت برگزاری نخستین کنگره بینالمللی تاریخ پزشکی در اسلام و ایران
محمد بن زکریای رازی متولد 240 هجری است ولی از احوال و گزارشات این دانشمند بیش از چند صفحه در کتب مورخین نیست و شرح حال و بیان اعمال این نابغه شرق آن طوری که باید تحقیق نشده است. به همین دلیل نویسنده برآن شده است که داستان زندگانی این عالم بزرگ را بنویسد و برای شناساندن نام رازی غیر از کتابخانه های ایران از کتابخانه های ملی پاریس، موزه بریتانیا، کتابخانه های مصر و اغلب کتابخانه های دنیا نیز استفاده شده است. همچنین بسیاری از رسالات و مقالات رازی در این کتاب گردآوری شده است. این کتاب در سال 1318 توسط دکتر محمود نجم آبادی نوشته شده است.
شرح دیوان شمس تبریزی (جلدهای۱و۲)
عالم آرای نادری (۳جلدی)
عالمآرای نادری کتابی نوشتهٔ میرزا محمدکاظم مروی است. موضوع این کتاب زندگانی نادرشاه افشار و تاریخ ایران از اواخر دورهٔ صفوی تا مرگ نادرشاه (۱۱۶۰ قمری/۱۱۲۶ خورشیدی) است. پدرِ محمدکاظم مروی از قزلباشها بودهاست و بهگفتهٔ خودش، نیاکانش از قاجارهای تبریز بودهاند که به مرو کوچ داده شده بودهاند. او از دیوانیان و محاسبان امور مالیِ دربار نادرشاه بوده و در زمان تألیف کتاب، «وزیر مرو» (سرپرست امور مالیِ مرو) بودهاست. او بسیاری از رخدادهای آن زمان را دیده یا از افراد حاضر در صحنه شنیدهاست و از این جهت مطالب کتابش اهمیت خاصی دارد. مؤلف از همان ابتدا که به دستگاه نادر پیوسته و هواخواه او شده، به فکر تألیف کتاب بوده و بهتدریج مطالب را یادداشت میکرده، اما تنظیم قطعیِ مطالب بهصورت کتاب، پس از مرگ نادرشاه آغاز شده و تألیف آن در سال ۱۱۶۶ قمری/ ۱۱۳۲ خورشیدی پایان یافتهاست.
قره العین (زندگی، عقیده و مرگ)
تألیف: مهدی نورمحمدی
زرینتاج قزوینی (فاطمه یا امالسلمه) مشهور به طاهره قُرةالعَین یا طاهره بَرَغانی (زادهٔ ۱۲۲۸ قمری برابر با ۱۸۲۳ میلادی در قزوین - درگذشتهٔ ۱۲۶۸ قمری برابر با ۱۸۵۰ میلادی) شاعر و دینشناس بانفوذ کیش بابی در ایران بود.
طاهره دختر «آمنه خانم قزوینی»، زنی عالم و «ملاصلاح برغانی»، و عروس «شیخ محمد تقی» معروف به «شهید ثالث» بود. «سید کاظم رشتی» پیشوای شیخیه به وی لقب «قرةالعین» داد و بهاالله او را «طاهره» نامید. قرةالعین شاعری خوش ذوق بود و در میان زنان شاعر شهرت خاصی داشته و دارد. شیخیه او را «قرة العین» و بابیه «طاهره» لقب دادند. وی فرزند حاج صالح قزوینی و همسرملا محمدبرغائی بود. در سال ۱۲۳۳ هجری قمری در قزوین به دنیا آمد. فقه و اصول و کلام و ادبیات عرب را نزد پدر آموخت. آثار شیخ احمد احسائی و سید کاظم رشتی را که رهبران مکتب شیخیه بودند، مطالعه کرد و با سید رشتی مکاتبه و ارتباط برقرار کرد و سید کاظم رشتی در رسائل خود او را قرةالعین نامید.
مطالعه آثار و عقاید شیخیه زندگانی او را دگرگون ساخت. دو پسر و یک دختر خود را به شوهر خود سپرد و به قصد دیدن سید رشتی به کربلا رفت. وقتی به آنجا رسید که سید در گذشته بود. قره العین در آن زمان ۲۹ سال داشت. در خانه سید اقامت گزید و از پس پرده به تدریس طلاب پرداخت. بر طبق روایاتی که در دست است میتوان دریافت که طاهره زنی زیبارو بودهاست. با توجه به فضیلت، علم و هوشیاری طاهره، ناصرالدین شاه قاجار دلباخته او شده و از وی خواستگاری میکند.
قرةالعین پیشنهاد ناصرالدین شاه را رد میکند و نمیپذیرد که از افکار و عقاید آزاداندیشانه اش دست کشیده و به ملکه دربار تبدیل شود و به حرمسرای پادشاهی برود. بر اساس اسناد برجای مانده، طاهره نه تنها اشعار و نثر استادانهای داشت، بلکه در نظریه پردازی سیاسی نیز از پیشتازان بودهاست. طاهره طرفدار دین بابی، اولین زن ایرانی است که مسئله تساوی حقوق زن و مرد را در سال ۱۸۴۸ یعنی ۴ سال پس از ایمان او به باب و آئین بابی، مطرح نمود. عدهای او را برجستهترینِ افراد در مسئله دفاع از حقوق زنان میدانند. او در سال ۱۸۴۸ میلادی، از حقوق برابر زنان و مردان سخن میگوید. به همین دلیل محمود خان کلانتر تهران برای او زندانی در قلعه طبرسی که واقع شده در کاخ طبرسی بود ساخت و به مدت یک سال او را در حبس نگاه داشت.
کلانتر زندانبان از او خواست که اظهار ندامت بکند و سپس او را تهدید به مرگ نمود. طاهره میگوید: «می توانید به زودی، هر گاه که اراده کردید، مرا به قتل برسانید. اما جلوی پیشرفت و مبارزهٔ زنان برای آزادی را که روزگارش بزودی خواهد رسید، نمیتوانید بگیرید.»
با آگاهی و آمادگی کامل از قبول پیشنهادات امتناع کرده و سرانجام به فرمان ناصرالدین شاه قاجار و صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر وقتی که ۳۶ سال داشت به قتل رسید. او را با روسری که بر سر مینهاد خفه کردند و در چاهی انداختند.
گـر به تـو افتـدم نـظر چهره به چهره رو به رو
شـرح دهـم غـم دلـم نـکـته بـه نـکـته مو بـه مو
مـیـرود از فــراق تـو خــون دل از دو دیـده ام
دجله به دجله یم به یم چشمه به چشمه جو به جو
از پـی دیــدن رُخـت هـمچـو صــبـا فـتــاده ام
خانه به خانه در به در کوچه به کوچه کو به کو
دور دهــان تـنگ تـو عـارض عنبرین خـُطـَت
غـنچه به غـنچه گل به گل لاله به لاله بـو به بـو
ابـرو و چشم و خــال تو صـيـد نـموده مـرغ دل
طبع به طبع دل به دل مهر به مهر و خـو به خـو
مـهر تـو را دل حـزیـن بـافته بر قـمـاش جــان
پـرده به پـرده نـخ به نـخ تـار به تـار پـو به پـو
در دل خویش طاهـره گشت و نیـافت جز تو را
صفحه به صفحه لا به لا پرده به پرده تـو به تـو
طاهره ملقب به قرةالعین
کارهای کوچک اما بزرگ
داستان روایت کنندۀ زنی پرستار و چهل و اندی ساله و سیاهپوست به نام “روث” است، که با وجود سابقه طولانی کاری اش مورد بی مهری نژادپرستانۀ پدری سفیدپوست و افراطی به نام “تورک” قرار میگیرد و در مسیر محاکمات و مسائل حقوقی با وکیل زن سفیدپوستی به نام “کندی” آشنا میشود و این آشنایی نقطۀ عطف داستان و آغاز تغییراتی در شخصیت هریک از این سه کاراکتر اصلی میگردد. نکته جالب در بیشتر آثار پیکولت این است که او برای جلوگیری از جانبداری و از طرفی دیگر، دادن حق برابر و آزادی به کاراکترهایش، رمان خود را به فصولی تقسیم میکند که در هرکدام یک شخصیت از زاویۀ دید خود به شرح ماوقع میپردازد. در رمان حاضر، “کارهای کوچک اما بزرگ”، نیز سه شخصیت اصلی داستان که در بالا به آنها اشاره شد، راویان اصلی میباشند. این نکته زمانی جالب میگردد که یک اتفاق واحد فرصت آن را می یابد تا از دیدگاه دو یا سه نفر روایت شود و هشیارانه تصمیم گیری به عهده خود خواننده واگذار می گردد.