آیین شهریاری در شرق
پیروزی اسکندر مقدونی بر پادشاه ایران، داریوش و استیلای طولانی مدت یونانی ها بر سرزمین های شرقی، زمینه تغییرات بزرگ سیاسی و اجتماعی را در این بخش جهان موجب شد. اندکی بعد، مقاومت شرقیان در برابر جهان گشایی جانشینان اسکندر، جدی و جدی تر شد و آن گونه که نویسنده «آیین شهریاری در شرق» می گوید، این مقاومت «تقریبا در همه جا در لباس دین، خاصه از نظر فلسفه لاهوتی شرق درباره پادشاهی» بروز کرد. ساموئیل ادی می گوید شرقیان معتقد بودند که شاهان قائم مقام خدایان بزرگی چون اهورا مزدا، یهوه و مردوک بر روی زمین هستند و حتی چنان که در مصر معتقد بودند، خود خدا هستند. نویسنده با بررسی فرهنگ شرق به ویژه در ایران، آناتولی و مصر، به این باور رسیده است که اعتقاد به تقدس حاکمیت ریشه در باورهایی دارد که می توان آن را دینی نامید. و به این ترتیب توضیح می دهد چگونه برخوردهای غربی ها و شرقی ها همواره رنگ و بوی جنگ اعتقادی داشته و به نوعی جنگ مذهبی بوده است. از مهمترین یافته های نویسنده این است که نشان می دهد در شرق، به ویژه ایران، همواره مفهوم حکومت و پادشاهی ملازم مفاهیم مذهبی بوده است. به باور نویسنده: «تجزیه و تحلیل عناوین و القاب شاهی در کتیبه های فارسی باستان، ماهیت مقام پادشاه و شرایط داشتن آن را نشان می دهد… آن ها برای آن شاه اند که اهورامزدا آنان را به این سمت برگزیده است؛ توجیه مطلب از نظر دینی چنین است، حال فرق نمی کند واقعیت دنیوی آن چگونه باشد؛ با صلح و آرامش سلطنت را از پدر به ارث برده، و یا به قهر و غلبه تخت شاهی را تصاحب کرده باشد.» جالب اینجاست که بر اساس یافته های نویسنده، مردم نیز پذیرای چنین توجیهی برای مقام پادشاه بوده اند و کسی را به این سمت به رسمیت می شناختند که بر اساس باورهای دینی شان برگزیده شده و بر تخت نشسته باشد: «بهترین گواه برای این که شاه ایران موجودی سرشار از نیروهای ایزدی تصور می شد، پرستش یا ستایشی است که پس از مرگ وی به عمل می آمده است.» یا «در قاموس ایرانیان، حفظ کشور همان حفظ برتری خدای ملی پارسیان، حفظ راستی، حفظ هستی طبیعی برتر، حفظ دین ایرانی و البته حفظ بزرگان پارسی بود.» کتاب ادی از این جهت برای ما اهمیت پیدا می کند که به برخی سؤالات تاریخی مان پاسخی شایسته می دهد؛ این که چرا و چگونه حتی بی کفایت ترین حاکمان ایران می توانستند با تحریک عواطف و احساسات مردم بر آنان حکومت کنند و اتفاقاً آن جا شکست می خورند که نمی توانند از حربه مذهب به درستی استفاده کنند. مانند شاه سلطان حسین صفوی که چون شایع بود شراب خوار است، نتوانست با حکم جهاد مردم را به جنگ با محمود افغان ترغیب کند. این که چرا هیچ وقت در این سرزمین مردم عادی یا رعایا نمی توانستند از حاکم سؤال یا او را مؤاخذه کنند، چنین پاسخی دارد که شاه مشروعیت خود را از خدا یا خداوندگاران گرفته است و بنا بر منبع مشروعیت اش، دلیلی ندارد که به رعایای خود جواب پس دهد و…
احیاء الملوک: شامل تاریخ سیستان از ادوار باستانی تا سال ۱۰۲۸ قمری
نویسنده: ملک شاه حسین سیستانی
مصحح: منوچهر ستوده
احیاء الملوک، کتابی به زبان فارسی متضمن تاریخ سیستان از قدیمترین روزگاران تا سال ۱۰۲۸ تألیف ملک شاه حسین سیستانی، از شاهزادگان و امیران سیستانی اوایل قرن یازدهم هجری، معاصر صفویه، وی خود را از اعقاب صفاریان بهشمار آوردهاست. اثر او در ۱۰۲۷ مقارن پادشاهی شاه عباس اول، نوشته شده و در آن، حوادث تاریخ که در سیستان روی داده، به تفصیل تمام گزارش و بعدها شرح وقایع سال ۱۰۲۸ بر آن افزوده شدهاست.
الفتوح
الفتوح کتابی است که توسط ابن اعثم کوفی، از نویسندگان قرن دوم و سوم هجری قمری به نگارش درآمدهاست. این اثر از منابع مهم در باب تاریخ صدر اسلام میباشد و از اندوختههای محدثان و مورخانی همچون مداینی، واقدی، ابومخنف، ابن کلبی و دیگر افراد در نگارش مطالب آن استفاده شدهاست. اهمیت این کتاب را در اطلاعات ارزشمند آن، پیرامون وقایع عراق، فتح خراسان، ارمنستان و آذربایجان در کنار نبرد اعراب با خزرها و روابطشان با بیزانس میدانند. لازم است ذکر شود که این کتاب را به نامهای تاریخ فتوح و فتوحات الشام نیز میشناسند
الکترا: فیلوکتتس، زنان تراخیس، و آژاکس
نام نویسنده : سوفوکل
نام مترجم : محمد سعیدی
سوفوکل(Sophocles) (زاده ۹۶–۴۹۷ - درگذشته زمستان ۰۵–۴۰۶ ق. م) یا سوفوکلس، یکی از سه تراژدی نویس یونان باستان است که نمایشنامههایش باقیماندهاند.
اولین نمایشنامههای او دیرتر از آیسخولوس و زودتر از اوریپید نوشته شدهاند. با توجه به سودا (دائرةالمعارف قرن ۱۰) سوفوکل ۱۲۳ نمایشنامه در طول دوران زندگی خود نوشته که فقط ۷ عدد بطور کامل باقیمانده است: آژاکس، آنتیگونه، زنان تراخیس، ادیپ شهریار، فیلوکتتیس و ادیپ در کلنوس. سوفوکل تقریباً ۵۰ سال پر افتخارترین نمایشنامه نویس در رقابتهای نمایشی دولت-شهر آتن بوده که در جشنوارههای مذهبی لنایا و دیونیزا بر پا میشده است. او در ۳۰ رقابت شرکت کرد و حدود ۲۴ بار برنده شد، و هیچگاه مقامی پایینتر از مقام دوم کسب نکرد. آیسخولوس ۱۴ بر برنده شد و گاهی از سوفوکل شکست میخورد، در حالیکه اوریپید فقط ۴ بار برنده شد.
مشهورترین تراژدیهای سوفوکل در مورد شخصیتهای ادیپ و آنتیگونه میباشند: این نمایشنامهها بطور کلی بنام نمایشنامههای تبای شناخته شدهاند. البته در واقع هر نمایشنامه بخشی از یک تریلوژی مجزاست که سایر اجزای آن هم اکنون از دست رفتهاند. سوفوکل نمایشنامه نویسی را با ایجاد نقش سوم و در نتیجه کاهش نقش همسرایان تحت تأثیر قرار داد. او همچنین شخصیتهای داستان خود را نسبت به نمایشنامههای قبلی مثل نمایشنامههای آیسخولوس، در سطحی وسیع تر توسعه داد.
النی
آنچه ميخوانيد يك داستان واقعي است.خود زندگينامه روستازادهاي يوناني كه به خاطر جنگ داخلي در كشورش و ترس از كمونيستها با فداكاري و از جان گذشتن مادرش مجبور به مهاجرت ميگردد.مادر تيرباران ميشود و پسر كه اكنون خبرنگار بلند آوازه نيويورك تايمز شده و از دست جان كندي جايزه گرفته همچنان در عطش انتقامجويي از قاتلان مادر است،به يونان بازميگردد تا آنها را پيدا كند.پايان حيرتانگيز اين زندگينامه شما را براي هميشه دگرگون خواهد ساخت.
الواح بابل
ادوار شی یرا
مترجم: علی اصغر حکمت
اما هنوز عطش اهل علم و طالبان حقيقت سيراب نشده و هنوز به تاريكترين زاويه غارها سر مي زنند و دشت هاي پهناور را زير پا مي نهند و به دنبال گوهر مقصود خود از اقليمي به اقليمي راه مي پيمايند.
الواح سومری
نویسنده: ساموئل کریمر
امپراطوری صحرانوردان
کتاب امپراطوری صحرا نوردان از مهمترین و ارزنده ترین کتابهای تاریخی است که تماس بسیاری با تاریخ ایران دارد. مولف دراین کتاب نفیس مانند نقاشی چیره دست پرده ای رسم نموده که وقایع چین و مغولستان و تبت و هند و ترکستان و ماوراء النهر و بالاخره خاورمیانه و خاصه ایران از ادوار ابتدای تاریخ انسانی تا اوایل قرن بیستم در آن نمایان است. در اینجا سه چهره مهیب و خونریز ومخرب عالم یعنی آتیلا چنگیزخان و تیمور که روم و ایران و چین را بخاک و خون کشیدند با قلم سحار نویسنده تصویر گردیده اند این اثر گرانقدر تاریخی بارها به چاپ رسیده است و بی اغراق می توان گفت که از لحاظ دقت و غنی بودن منابع معتبر در نوع خود کم نظیر است و می تواند مورد استفاده همه و بویژه محققان و علاقمندان به تاریخ قرار گیرد . کتاب امپراطوری صحرانوردان به تاریخ اقوام نیمهبربر آسیایمیانه میپردازد. این اقوام که گاه چون سکاها و اسکیتها از نژاد قدیم آریایی، گاه چون چون چنگیز و تیمور از نژاد مغول و تاتار و گاه چون سلجوقیان از نژاد ترک هستند، همواره در طول تاریخ معضل بزرگ آسیا و اروپایشرقی بودهاند. توکیوها، اویغورها، هونها، کیتانها، قراختیائیان و نهایتا شاخههای گوناگون مغول و ازبک و تُرک، اقوام مورد پژوهش در این کتاب ارزشمند میباشند. تصادم این اقوام با تمدنهای پیشرفتهای چون ایران و چین و هند و روم، و صدمات آنها به این تمدنها نیز از دیگر مبحث مطروحه در کتاب است.
انجیل های گنوسی
الین پیگلز
ترجمه: ماشاءالله کوچکی میبدی
این کتاب توسط کتابخانه مدرن به عنوان یکی از 100 کتاب غیرداستانی برتر تمام دوران انتخاب شده است.
اناجیل گنوسی یک مطالعه برجسته در مورد ریشه های دیرینه مسیحیت است، اثری با دانش درخشان و جذابیت گسترده مردمی. اناجیل گنوستیک که اولین بار در سال 1979 منتشر شد و با تحسین منتقدان، برنده جایزه ملی کتاب و جایزه حلقه منتقدان کتاب ملی شد، در دو دهه گذشته به رشد شهرت و نفوذ خود ادامه داده است. اکنون این کتاب بهعنوان یکی از درخشانترین و در دسترسترین تاریخهای معنویت اولیه مسیحی که در زمان ما منتشر شده است، شناخته میشود.
در سال 1945 یک دهقان مصری اناجیل گنوسی را کشف کرد، سیزده جلد پاپیروس که دیدگاهی کاملاً متفاوت از زندگی و تعالیم عیسی مسیح را با دیدگاه عهد جدید بیان می کرد. در این کتاب طلسمکننده، محقق مذهبی مشهور الین پاگلز اسرار و معانی این متون مقدس را هم در دنیای اولین مسیحیان و هم در زمینه مسیحیت امروزی روشن میکند.
با بینش و اشتیاق، پیگلز طیف قابل توجهی از انجیل های اخیراً کشف شده، از جمله انجیل توماس و انجیل مریم مجدلیه را بررسی می کند تا نشان دهد که چگونه انواع «مسیحیت ها» در زمان تحولات معنوی خارق العاده ظهور کردند. برخی از مسیحیان نیاز به روحانیت و دکترین کلیسا را زیر سوال بردند و تعلیم دادند که امر الهی را می توان از طریق جستجوی معنوی کشف کرد. بسیاری دیگر، مانند بودایی ها و هندوها، به دنبال روشنگری - و دسترسی به خدا - در درون خود بودند. چنین کاوشهایی پرسشهایی را ایجاد میکند: آیا معاد را باید به صورت نمادین درک کرد و نه به معنای واقعی کلمه؟ آیا خدا فقط به صورت مردانه قابل تصور بود یا زنانه؟ آیا شهادت یک ابراز ایمان ضروری - یا شایسته - بود؟ این مسیحیان اولیه جرأت داشتند سؤالاتی بپرسند که مسیحیان ارتدوکس بعداً آنها را سرکوب کردند - و کاوش های آنها به دیدگاه های عمیقاً متفاوتی از عیسی و پیام او منجر شد.
انحطاط و سقوط امپراطوری روم (۳جلدی)
ادوارد گیبون
فرنگیس شادمان
تاریخ انحطاط و سقوط امپراطوری روم (به انگلیسی: The History of the Decline and Fall of the Roman Empire) یا انحطاط و سقوط امپراطوری روم کتابی تاریخی نوشتهٔادوارد گیبون تاریخنگار انگلیسی است که به امپراتوری روم از اواخر سدهٔ نخست میلادی تا سقوط امپراتوری روم شرقی میپردازد. کتاب در شش جلد منتشر شده است. جلد نخست آن در ۱۷۷۶، جلدهای دوم و سوم در ۱۷۸۱، و جلدهای چهارم، پنجم و ششم در ۱۷۸۸–۱۷۸۹ منتشر شدند. این اثر امپراتوری روم، اروپا، و کلیسای کاتولیک از سال ۹۸ تا ۱۵۹۰ میلادی پوشش میدهد و دربارهٔ انحطاط امپراطوری روم در شرق و غرب بحث میکند. به سبب عینیت اثر و استفادهٔ بسیار از منابع اولیه، روششناسی به کار گرفته شده در این اثر در آن زمان مدلی برای تاریخدانان بعدی شد و ادوارد گیبون به «نخستین تاریخنگار مدرن روم باستان» معروف شد.
بسیاری از نویسندگان دیگر در عنوان اثر خود از عبارت «انحطاط و سقوط» (Decline and Fall) این اثر اقتباس کردهاند.
ایران از آغاز تا اسلام
رومن گیرشمن
مترجم: محمد معین
محمد معین درباره چگونگی پرداختن به ترجمه کتاب ایران از آغاز تا اسلام میگوید: "... نگارنده سالیان دراز است که با دکتر گیرشمن آشنایی و دوستی دارد و همواره در ملاقاتهایی که دست داده، از اطلاعات وسیع ایشان درزمینهٔ باستانشناسی و تاریخ استفاده کرده و این خود دلیلی دیگر بر ترجیح کتاب حاضر بر کتب دیگر ]جهت ترجمه[ بوده است. "
گیرشمن در دیباچه کتاب ایران از آغاز تا اسلام مینویسد:
" از اینکه کتاب حاضر به زبان فارسی ترجمه میشود، نمیتوانم خشنودی خود را پنهان دارم، ولی آنگاهکه شنیدم دوست بسیار فاضلم، دکتر معین استاد دانشگاه، ترجمه کتابی را که معرف ثمره ربع قرن تحقیقات من در سرزمین ایران میباشد، به عهده گرفته است، بههیچوجه شایبه خودپسندی، این خوشنودی را مشوب نکرد.
هیچ فرد ایرانی، چه فارغالتحصیل دانشگاه و چه دهقان ساده –که اشعار فردوسی جاویدان را شنیده– نیست که از تاریخ افتخارآمیز خود بیخبر باشد. بههرحال، من بدانان نمیاندیشم. مسرت من آنگاه کامل و منظور من آن زمان برآورده خواهد شد که این کتاب در دست طبقه جوان ایرانی، که مایه امیدواری هستند و چشم آینده مملکت بدانان روشن است، بیفتد. امید است جوانان درباره گذشته میهن خود بیندیشند و قلب آنان از غرور خدمات نیاکان خود ببالد، ولی درعینحال بخواهند که ایران در میان اقوام جهان همان وظیفهای را که پیشتر ایفا میکرده است، انجام دهد. "
ایران در سپیده دم تاریخ
جورج گلن کمرون
حسن انوشه
کتاب حاضر تحقیقی است متکی بر یافتههای باستان شناسی درباره تاریخ ایران باستان, از آغاز تا شروع حکومت مادها و هخامنشیان, یعنی دوره عیلام و آغاز روزگار آریاییان .
متن اصلی حاضر نخستین بار در سال 1936, یعنی 67سال پیش به چاپ رسیده و ترجمه فارسی آن نخستین بار در سال 1365منتشر شد .
نویسنده کتاب جورج گلن کامرون, ایران شناس امریکایی, در 1905متولد شد .در دانشگاه شیکاگو تحصیل کرد .مدتی در موسسه زبانهای شرقی دانشگاه شیکاگو به تدریس اشتغال داشت .در 1948استاد تمدنهای شرق نزدیک و رئیس کرسی تتبعات شرقی دانشگاه میشیگان شد .وی در حفاریهای علمی ایران, مخصوصا بیستون و تخت جمشید شرکت نمود و در سالهای 1940تا 1948سر دبیری مجله 'تتبعات شرق نزدیک 'را بر عهده داشت .کامرون سرانجام در سال 1978درگذشت .
کامرون یکی از متخصصان برجسته زبان عیلامی بود که کشف الواح تخت جمشید مدیون اوست (مجموعه سی هزار لوح گلی به زبانهای عیلامی و آرامی درباره چگونگی بنای تخت جمشید) .بازخوانی کتیبه بیستون نیز یکی از دیگر خدمات ارزنده وی به شمار میآید.
ایران در سیاحت نامه اولیا چلبی
اولیا چلبی
ترجمه: داود بهلولی
ترجمه فارسی بخشهایی از حجیمترین سفرنامه جهان، در قالب کتاب «ایران در سیاحتنامه اولیا چلبی» منتشر شد. به گزارش روابط عمومی انتشارات علمی و فرهنگی، محمد ظلّی بن درویش ملقب به اولیا چلبی از چهرههای شاخص فرهنگی امپراتوری عثمانی و از مهمترین سیاحان قرن یازدهم هجری قمری است که پس از دیدن رویای دیدار با پیامبر اسلام(ص) و با حمایت سلطان مراد، سفرهایی طولانی به اقصی نقاط جهان از جمله ایران صورت میدهد. کتاب ایران در سیاحت نامه اولیا چلبی، روایت ۳ سفر این سیاح بزرگ به ایران است و تسلط نویسنده به زبان فارسی موجب شده که علاوه بر تصویری دقیق از جغرافیا، استحکامات و زیرساختهای موجود در ایران، تصویری جالب و منحصر به فرد از رسوم، آداب فرهنگی و اصلاحات هر منطقه در اختیار علاقهمندان قرار گیرد.
ایران و قضیه ایران (۲جلدی)
جورج ناتانیل کرزن
غلامعلی وحید مازندرانی
لرد جورج ناتانیل کرزن (به انگلیسی: Lord George Nathaniel Curzon)، از سیاستمداران و رجال معروف بیست و پنج سال اول قرن بیستم در بریتانیا و ایرانشناس بود.
ایران و قضیه ایران اثر جورج ناتانیل کرزن، سفرنامهای به زبان انگلیسی است که توسط وحید مازندرانی به فارسی ترجمه شده و علاوه بر اطلاعات سیاسی، مطالبی در مورد مسائل اجتماعی، اقتصادی، جغرافیایی و آثار تاریخی شهرهای مختلف ایران از جمله تهران ، اصفهان و شیراز را در بر دارد. هدف از نگارش این اثر، سیاسی بوده و بیشتر به رقابتهای روسیه و انگلیس در ایران پرداخته و شیوه تحریر آن، بسیار ممتاز و از لحاظ نثر انگلیسی، اثری ارجمند و عالی است. چرچیل در کتاب «نویسندگان زبردست»، مؤلف را از جهت انسجام کلام و کلمات وزین که در این کتاب به کار برده است، نیک ستوده و تامس هاردی شاعر و نویسند انگلیسی به او چنین نوشته است: «شاه کار و تتبعات تو، مایه انفعال دیگر دانشمندان ما شده است».