پیر سیلون مارشال

ترجمه: یوسف اعتصامی

یک گزارش از مراسم میترائی در ایران موجود است که فیثاغورس (569-500 پ.م) در بازدید از ایران نقل می کند؛با بیان این گزارش برخی از مراسم مهرپرستی و تفکرات مذهبی ایران هخامنشی برای ما روشن خواهد شد.

فیثاغورس در جزیرهٔ ساموس، نزدیک کرانه‌های ایونی، زاده شد. او در عهد قبل از ارشمیدس،زنون و اودوکس (۵۶۹ تا ۵۰۰) پیش از میلاد می‌زیست.

در جوانی به سفرهای زیادی رفت و این امکان را پیدا کرد تا با افکار مصریان باستان، بابلیان ومغان ایرانی آشنا شود. تقریباً، ۲۲ سال در سرزمین‌های خارج از یونان بود و چون از سوی پولوکراتوس، شاه یونان، به آمازیس، فرعون مصر سفارش شده بود، توانست به سادگی به رازهای کاهنان مصری دست یابد. سال‌ها در مصر ساکن بود و در خدمت کاهنان و روحانیان مصری به شاگردی پرداخت و علوم مختلف آموخت. سپس از آنجا روانه بابل شد و شاگردی را از نو آغاز کرد. او در بابل به حالت اسارت زندگی می‌کرد تا اینکه به همراه داریوش اول به پارس آمد و از تخت جمشید که در حال ساخت بود دیدن کرد.

در حدود سال ۵۳۰ قبل از میلاد، از مصر بازگشت، و در زادگاه خود مکتب اخوتی (که امروزه برچسب مکتب فیثاغورس بر آن خورده‌است) را بنیان گذاشت که طرز فکر اشراقی داشت. هدف او از بنیان نهادن این مکتب این بود که بتواند مطالب عالی ریاضیات و مطالبی را تحت عنوان نظریه‌های فیزیکی و اخلاقی تدریس کند و پیشرفت دهد.

شیوهٔ تفکر این مکتب با سنت قدیمی دموکراسی، که در آن زمان بر ساموس حاکم بود، متضاد بود؛ و چون این مشرب فلسفی به مذاق مردم ساموس خوش نیامد، فیثاغورس به ناچار، زادگاهش را ترک گفت و به سمت شبه جزیره آپتین (از سرزمینهای وابسته به یونان) رفت و در کراتون مقیم شد.

"زرتشت: فیثاغورس گوش کن، اگرچه مرا بعضی سخنان از موافقت باز می دارد، اما از دعوت تو به جشن شگرف دریغ نمی کنم، اگر اقوام بیگانه در حین مقایسه بین این جشن با جشن های خود بخواهند کیفیت آنرا صورت دیگر بیاورند تو گواه ما خواهی بود، تا سه روز برای دیدن آیین مقدس میترا مهیا باش، این جشن تو را خرسند خواهد داشت، من در آنجا وضعیت آینده یا افتران آفتاب را و ارتفاع یا عبور آنرا از برج حمل بر برج ثور که نشان تازگی طبیعت است تقدیس می کنم. دخمه ی میترا نماینده ی گیتی است، اشیای آنجا در فواصل ثابته از یکدیگر نهاده شده رموز عناصر را به تو عرضه می کند.

بیرون شهر در مدخل غاری حاضر شدم، از غرابت تعین این محل برای پاسداشتن جشن درخشنده ترین ستارگان (خورشید) متعجب بودم؛ با تنی چند از تماشاچیان به درون رفتم، آنقدر اعمال و شعایر و مراتب ستایش از پیش چشمم گذشت که حافظه ی درستکار من توانایی بیان آن را ندارد، واقفان اسرار دیدم پیرامون چشمه ی آب روان بدن را می شستند و پاکیزگی روان و خرد را از ایزدان درخواست می کردند؛ زرتشت وظایف پیشوایی مذهب را بجا می آورد و علامت زروال ناپذیر بر سینه ی حضار می گذاشت. از حصول غروری در این اشخاص به وجود می آمد. هر یک نانی خوردند و ظرف آب آشامیدند، این نشانه ی بعثت یا رمز ورود به حیات جدید بود، چنانکه خورشید در سال نور را به جهان و جهانیان می گشود، همین را در سرود و دعاهای خود می خواندند، یک نفر روحانی زیر دست که او را کلاغ مقدس می نامیدند تاجی آویخته به نوک تیغ به آنان تقدیم می کرد، نپذیرفتند و به لحن خاص گفتند: مهر تاج من است. در عمق دخمه ی مرموز به تشخیص نماینده ی مهر موفق شدم، این مجسمه نبود، جوانی بود دلیر و زیبا بر گاو نشسته بود و شمشیر به دست گرفته اشارتی مخصوص به آفرینش."

نویسنده :   رضا اصلان

مترجم :   فاطمه صادقی

رضا اصلان (متولد ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۱ تهران) نویسنده‌ای ایرانی-آمریکایی در زمینهٔ مطالعات و تاریخ ادیان می‌باشد. او استاد نگارش ابتکاری در دانشگاه کالیفرنیا، ریورساید می‌باشد.

وی چندین جایزه جهت آثار خود دریافت نموده و از مدعوین رسانه‌های آمریکایی در موضوعات جهان اسلام است. کتاب اول وی «خدایی نیست جز خدای یکتا» تا کنون به سیزده زبان ترجمه شده است.

لیلا فروهر خواننده پاپ، خاله اصلان است.

«غیور» از همان ابتدای کار، خواننده را با عیسی ای آشنا می کند که به کلی متفاوت از عیسی ای است که می شناسیم. اصلان در این کتاب، فرضیه ای را پذیرفته (و البته می کوشد برای صحت فرضیه اش، نشانه ها و استناداتی را از کتاب مقدس، شرایط جامعه در زمان دعوت عیسی و تاریخی که بر قوم یهود گذشته فراهم کند) و سپس متون موجود را بر اساس این فرضیه بازخوانی می کند و تاریخی را روایت می کند که معقول و منسجم است. این فرضیه ی اصلی، «یهودی متعصب» بودن عیسی است. دیدن عیسی به عنوان یک «یهودی متعصب» با همان اعتقادات خاص قوم یهود مبنی بر برگزیده بودن و مالک ارض موعود بودن آنها و با همان آرزوهای مسیحایی این قوم برای ظهور مسیح ای که ارض موعود را از حاکمیت کفار رها می کند و حاکمیت و ملکوت خداوند را در آن جاری می سازد، چنان عیسی ناصری را از عیسی مسیح جدا می کند که حتی برای من غیرمسیحی هم تکان دهنده است. ذیل همین تغییر است که چنان که نویسنده مستدل میکند، بشردوستی عام عیسی، صلح طلبی عیسی و عام دانستن رسالت مسیحایی او (برای همه انسان ها) کاملا زیر سوال می رود. اگر بدانی «پسر خدا» لقب عام فرمانداران در آن دوران است و اگر بدانی عیسی خود را مسیح نمی خواند و اساسا سرگذشت عیسی با هیچ یک از الگوهایی که کتب مقدس یهودیان درباره مسیح ترسیم کرده است سازگار نیست و در شریعت موسی، به صلیب کشیده شدن نشانه نفرین خداوند است، از جایی که مسیحیت امروز در آن ایستاده است شگفت زده می شوی. البته اصلان سعی می کند در این کتاب نشان دهد که چه شد قیام کوتاه و شکست خورده ی یک دهقان ساده ی روستایی با مخاطبان محدود یهودی، به دینی جهانی تبدیل شد و با تغییر بستر و مخاطب و چشم پوشی از تاریخ، چنان تغییر ماهیت داد که دیگر هیچ ارتباطی با مبشر خود ندارد. یکی از نکته های جالب در رویکرد اصلان، مواجهه منصفانه ی او با معجزات و رستاخیز عیسی است. هرچند خود نویسنده می گوید که پذیرش یا عدم پذیرش معجزات، مورخ را از مومن جدا می کند، اما سعی نمیکند از روایت های موجود در اسناد خارج شود و صرفا ابهام های پیش رو و ملاحظاتی را درباره بستر تاریخی و اجتماعی این رویدادها با خواننده در میان می گذارد.