رمان پترزبورگ اوج موفقیت آندری بیه‌لی است. او که از پیشگامان نسل دوم سمبولیسم روسیه به شمار می‌رود، در به کارگیری استعاره‌ها و نثر چنان نوآورانه ظاهر می‌شود که در ردة بزرگان جنبش فوتوریسم جای می‌گیرد.

بیه‌لی در پترزبورگ کلافگی بیمارگونه‌اش از دنیایی چنان ساختارگرایانه را که دیگر به یک هزارتو شباهت دارد به تصویر می‌کشد.

ناباکوف با قرار دادن رمان پترزبورگ در کنار اولیس جویس، مسخ کافکا و در جستجوی زمان از‌دست‌رفتة پروست، آن را «یکی از چهار شاهکار بزرگ نثر قرن بیستم» می‌داند.

«پترزبورگ» آینه ای است از سن پترزبورگ اواخر قرن نوزدهم در هجمۀ اختناق و بوروکراسی کشندۀ تزاری ، سنت های ارتجاعی و ضدعقلانی و دست و پا زدن بیهوده برای گذر به سوی توسعه.

 بیه لی این همه را چنان کلاف سردرگمی می یابد که دچار جنونش می کند و در رمان خود آن را با تمام وجوهش باز می نماید، آن طور که به قول مارشال برمن، این رمان را می توان به مثابه نوعی نقشۀ چهار بعدی سن پترزبورگ دانست؛ با حضور همۀ اشباحی که بر فراز آن پرسه می زنند؛ از پطر کبیر و جانشینانش تا پوشکین ، گوگول ، آناکارنینا و راسکولنیکف، همه و همه نه تنها ذهن شخصیت های بیه لی را تسخیر می کنند، بلکه عملاً در خیابان های شهر او به صورت مادی تجسم می یابند .

پترزبورگ اثر آندره بیه لی، به ترجمۀ افتخار نبوی نژاد، همراه با پژوهشی ارزنده در یکصد و پنجاه صفحه به قلم ژ. نیوا - مورخ و متخصص ادبیات روس - منتشر شد.

در میانه خفقان کمونیسم به نویسنده‌ای شکست‌خورده و الکلی که به تازگی از همسرش جدا شده و دیگر پولی هم در بساط ندارد، پیشنهاد کاری می‌شود؛ کاری تابستانی به عنوان راهنمای تور در منطقه گردشگری پوشکین. در این میان همسر نویسنده در فکر مهاجرت به غرب همراه دخترشان است و نویسنده در این خیال که شاید با پذیرش این کار زندگی‌اش کمی سر و سامان بگیرد.

ما انسان‏‌ها جانورانی ناکامل و پرداخت‌نشده‌‏ایم که خود را با فرهنگ تکمیل می‌‏کنیم و می‌‏پردازیم؛ البته نه از طریق فرهنگ به معنای عام، بلکه به صورت‌‏های بسیار جزئی آن: یعنی با فرهنگ جاوه‏‌ای، هوپی و ایتالیایی، فرهنگ طبقۀ بالا و پایین، دانشگاهی یا تاجرپیشه. از قابلیت یادگیری انسان و انعطا‏ف‌پذیری او بسیار سخن رفته است، ولی حتی از آن حیاتی‌‏تر، وابستگی شدید او به نوع خاصی از یادگیری است که همان دستیابی به مفاهیم، ادراک و کاربرد نظام‌‏های خاص معنای نمادین است. سگ‏‌های آبی برای خود سد می‌‏سازند و پرندگان آشیانه، زنبورها جای خوراکشان را پیدا می‏‌کنند، بابون‌‏ها گروه‌‏هایی اجتماعی را سازمان می‌‏دهند و موش‏‌ها بر اساس صورت‏‌هایی از یادگیری که بیش‌تر متکی بر آموزش‏‌های رمزبندی‌شده در ژن‏‌هایشان است، جفت‏گیری می‏‌کنند و در برابر محـرک‌‏های خـارجی با الگـوهای مناسبی واکنش نشان می‌‏دهنـد؛ بدین‌‏سان، کلیدهای جسمانی در قفل‏‌های ارگانیک جا داده می‏‌شوند. ولی انسان‌‏ها سد و سرپنـاه‏ می‏‌سازند، خـوراکشان را می‌‏یابند، گـروه‏‌های اجتماعی‏‌شان را سازمان می‌‏دهند و با راهنمایی دستورهایی جفت‌ جنسی‏‌شان را پیدا می‌‏کنند که به طور ژنتیکی رمزبندی نشده‏‌اند، بلکه با نمودارها و طرح‌‏ها، دانش شکار، نظام‏‌های اخـلاقی و داوری‌‏های زیبایی‌‏شنـاختی عمل می‌‏کنند؛ بدین‌‏سان، ساختـارهای مفهومی استعدادهای بی‌‏شکل را قالب‌‏بندی می‌‏کنند.

پیدایش مفهوم علمی فرهنگ به براندازی دیدگاه سرشت انسانی انجامید که در عصر روشن‌اندیشی بر اذهان تسلط داشت یا دست‌کم با از میان رفتن این دیدگاه ارتباط داشت و جایش را نظری گرفت که نه تنها پیچیده‌‏تر، که وضوح بسیار کم‌تری هم دارد. از آن زمان تاکنون تلاش برای روش ساختن این نظر و به دست دادن شرح قابل‌فهم‌‏تری از ماهیت انسان، بر تفکر علمی در بارۀ فرهنگ حاکم بوده است. انسان‌‏شناسان که در بررسی‌‏هایشان با پیچیدگی به درجه‌‏ای بسیار پیچیده‌‏تر از آنچه تاکنون می‏‌پنداشته‏‌اند برخورده‏‌اند، درگیر نوعی تلاش دردناک برای سامان دادن به این پیچیدگی بوده‌‏اند.