صفات الهی
با این فرض که خدا موجود است، آیا میتوان برای وجودش تبیینی به دست داد؟ نوعاً، وجود یک ممکنالوجود را میتوان از طریق توصیف چگونگی پدید آمدنش تبیین کرد. برای مثال، میتوان وجود «تندیس آزادی» را از رهگذر توصیف چگونگی ساخت اجزاء و سپس تألیف آن اجزاء تبیین کرد؛ اما وجود خدا را نمیتوان از طریق توصیف نحوهی بهوجودآمدنش تبیین کرد؛ چراکه خداوند ممکن نیست یک مخلوق باشد. آیا میتوان از این وجود تبیینی به دست داد؟
صلیب و صلابت (داستان زندگی حلاج عارف بزرگ قرن چهارم هجری)
سید یحیی یثربی
ابوالمغیث عبدالله بن احمد بن ابی طاهر مشهور به حسین بن منصور حلاج (کنیه: ابوالمغیث) از معروفترین عرفاً و شاعران سده سوم هـ.ق. بوده است. او در ۲۴۴ هجری به دنیا آمد. به خاطر عقایدش عدهای از علمای اسلامی آموزههایش را مصداق کفرگویی دانسته، او را تکفیر کردند. قاضی شرع بغداد به دستور ابوالفضل جعفر مقتدر، خلیفه عباسی حکم اعدامش را صادر کرد و در ذیقعده سال ۳۰۹ هـ.ق. به جرم «کُفرگویی و الحاد»، پس از شکنجه و تازیانه در ملاعام به دار آویخته شد. سپس سلاخیاش کردند و دست و پا و سرش را بریدند و پیکرش را سوزاندند و خاکسترش را به رود دجله ریختند.
شاعران فارسیزبانی همچون عطار نیشابوری، حافظ، سنایی، مولوی، ابوسعید ابوالخیر، فخرالدین عراقی، مغربی تبریزی، محمود شبستری، قاسم انوار، شاه نعمتالله ولی و اقبال لاهوری درباره او بیتهایی سرودهاند.
صوفیسم و تائوئیسم
نام نویسنده : توشیهیکو ایزوتسو
نام مترجم : محمدجواد گوهری
توشیهیکو ایزوتسو (به انگلیسی: Toshihiko Izutsu) (به ژاپنی: 井筒俊彦) (زادهٔ ۴ مهٔ ۱۹۱۴ در توکیو – درگذشتهٔ ۷ ژانویهٔ ۱۹۹۳ درکاماکورا)، زبانشناس، قرآنپژوه، اسلامشناس و فیلسوف ژاپنی بود.
در ۴ مه ۱۹۱۴ در توکیو بهدنیا آمد. در سال ۱۹۶۰ دکتری خود را در رشتهٔ ادبیات دریافت کرد. وی پس از تکمیل تحصیلات آکادمیک در ژاپن، مدتی در دانشگاه کیو در توکیو به تدریس مشغول شد و در این زمان، زبان عربی را فراگرفت. وی همچنین مدرس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران بودهاست.
کتاب Sufism and Taoism ، نوشته توشيهيکو ايزوتسو از جمله کتابهاي خوب و تأثيرگذار در زمينه مطالعات تطبيقي اديان است. در اين كتاب عرفان ابنعربي و تائويي، با يكديگر مقايسه شدهاند. آشنايي خوب نويسنده با اين دو مكتب عرفاني و همچنين تفکيک معرفي دو سنت عرفاني از بخش مقايسه، از جمله امتيازاتي است كه اين كتاب را شايسته خواندن كرده است. ليکن اين اثر ضعفهايي نيز دارد. با وجود اينکه نويسنده آشنايي خوبي با عرفان ابنعربي دارد، نتوانسته است عناصر کليدي عرفان او را معرفي و نظام عرفاني او را بهخوبي بازسازي کند. اين امر باعث شده است مسائل عرفان نظري و عملي را به هم بياميزد. همچنين نويسنده از تفسيرهاي مختلف عرفان تائويي غفلت ورزيده است. از طرف ديگر، عليرغم اينكه هدف كتاب مقايسه است، اما بخش کوچکي از کتاب به مقايسه دو سنت، اختصاص يافته است. علاوه بر اين، مقايسه او نيز داراي ايراداتي است؛ مانند اينكه از ماهيت نظري عرفان ابنعربي و ماهيت عملي عرفان تائويي غفلت کرده؛ در مقام مقايسه کمتر به اختلافها توجه کرده؛ در معادلسازي بين اين دو سنت دچار اشتباهاتي شده؛ و کار او به تحميل عرفان ابنعربي بر عرفان تائويي انجاميده است.
طبقات الصوفیه
کتاب طبقاتالصوفیه یکی از آثار معروف و قدیمی دینی ادبی قرن پنجم در عرفان و ادبیات ایران است که عارفان و سلسله صوفیان را طبقه بندی کرده و به زبان فارسی نوشته شده است. این کتاب مجموعه مواعظ خواجه عبدالله انصاری مشهور به پیر هرات است که در جلسات ایراد می نمود. در این اثر، علاوه بر نقد و نظر و تفسیر و تحلیل احوال و اقوال مشایخ و غیر از مناجاتهاى خواجه عبدالله انصارى، فصلهاى مستقل دیگرى وجود دارد که در آن، اصول نظرات و آرا و عقاید وى، بهتفصیل بیان شده است و همین نکته باعث شده تا این کتاب به عنوان یک مرجع و مأخذ برای اندیشههای پیر هرات باشد. این کتاب یکی از منابعی مهمی است که بسیاری از واژگان کهن فارسی را در خود جای داده و به ما انتقال میدهد .
طبقات الصوفیه
به کوشش: حسین آهی
کتاب طبقاتالصوفیه یکی از آثار معروف و قدیمی دینی ادبی قرن پنجم در عرفان و ادبیات ایران است که عارفان و سلسله صوفیان را طبقه بندی کرده و به زبان فارسی نوشته شده است. این کتاب مجموعه مواعظ خواجه عبدالله انصاری مشهور به پیر هرات است که در جلسات ایراد می نمود. در این اثر، علاوه بر نقد و نظر و تفسیر و تحلیل احوال و اقوال مشایخ و غیر از مناجاتهاى خواجه عبدالله انصارى، فصلهاى مستقل دیگرى وجود دارد که در آن، اصول نظرات و آرا و عقاید وى، بهتفصیل بیان شده است و همین نکته باعث شده تا این کتاب به عنوان یک مرجع و مأخذ برای اندیشههای پیر هرات باشد. این کتاب یکی از منابعی مهمی است که بسیاری از واژگان کهن فارسی را در خود جای داده و به ما انتقال میدهد .
طمع
فیلیس ای.تیکل
نسترن ظهیری
در مجموعه پیش رو در باب هفت گناه کبیره که به همت کتابخانه عمومی نیویورک و انتشارات دانشگاه آکسفورد انتشار یافته است سعی شده تا در قالب مجلدهای مجزا و از چشمانداز جهان امروز، بهویژه سنت فرهنگی مغربزمین، از هر یک از این گناهان در گذشته و امروز و بهویژه در سنت مسیحی پرداخته شود.
در این راه سعی شده تا با به کارگیری زبانهای مختلف (جِد و طنز)، وضعیت اسفبار، انسدادها و وضعیت متناقض حاصل از ارتکاب این گناهان در جهان امروز به تصویر کشیده شود. با توجه به اینکه برخی گناهان در برگیرنده گناهان دیگری هستند و بر اساس منابع دینی واژگان مشابهی برای ارجاع به یک مفهوم مشترک به کار برده میشود، این فهرست گناهان کبیره به ترتیبی که امروز میشناسیم رتبهبندی شدند:
تکبر، طمع، بیبندو باری، حسد، شکمبارگی، غضب و تنپروری.
جان ویلسون، ویراستار کتابها و فرهنگ در ارتباط با این کتاب میگوید:
«شکل و شمایل این کتاب گولتان نزند. این کتاب یک فنجان اسپرسوی غلیظِ غلیظ است، کتابی کوچک که شما را ضربهفنی میکند. فیلیس اِی. تیکل میگوید طمع گناهی است که بهسادگی آن را در وجود دیگران میبینیم اما بهندرت خودمان را مبتلا به آن میدانیم ــ و قدرت طمع در همین نهفته است. کتابی که هر صفحهاش اظهاراتی گیرا دارد و مؤدبانه تلنگر میزند ــ اگر دلیلی برای مخالفت پیدا نکنید، حتماً کتاب را با دقت نخواندهاید ــ و میطلبد که یکجا قورتش دهید.»
عارفان مسیحی
عارفان مسیحی
عاشوراشناسی
محمد اسفندیاری
کتاب حاضر عهدهدار هدفشناسی از قیام امامحسین ـ علیهالسلام ـ است، و در پی پاسخ بدین پرسش که هدف آن حضرت در هجرت از مدینه به مکه، و از آنجا به کوفه چه بود: پرهیز از بیعت، یا تشکیل حکومت، یا استقبال از شهادت، و یا اموری دیگر؟ بر پایهی این پژوهش، هفت نظریه دربارهی هدف آن حضرت وجود دارد: ۱. امتناع از بیعت (دفاع)، ۲. حکومت ـ شهادت، ۳. شهادت عرفانی، ۴. شهادت تکلیفی، ۵. شهادت فدیهای، ۶. شهادت سیاسی و ۷. تشکیل حکومت. پارهی اول کتاب در پی تبیین و سنجش این نظریات و تحریر محل نزاع است. در پارهی دوم، نویسنده عهدهدار اثبات این موضوع شده است که رفتن امام حسین به طرف کوفه، اگرچه به قصد تشکیل حکومت، انتخابی درست بود. پارهی سوم کتاب به دیدگاه اعلام شیعه دربارهی هدف امام حسین، که تأیید نظر مختار نویسنده است، اختصاص دارد.عالم و آدم (چاپ سنگی)(تاریخ منظوم عالم از آدم تا رضا شاه پهلوی)
اثر خامه آقای میرزا هادی مولوی رشتی
به همت: محمد رمضانی صاحب موسسه کلاله خاور
خط: بید اقل عباد حسن زرین خط طهرانی
محمد هادی مولوی گیلانی (1336 -1266 ق)، صوفى، نویسنده و شاعر، متخلص به مولوى. ملقب به وفا علیشاه. در پاكنار رشت به دنیا آمد. وى از مریدان صفى علیشاه بود و چنان در سیر و سلوك ترقى نمود كه به مقام شیخى این سلسله رسید. در رشت مدرسه ى اخوت را تأسیس كرد كه بعدها در اختیار وزارت فرهنگ قرار گرفت. او سفرى نیز به هندوستان كرد و با مشایخ صوفیه دیدار نمود. مولوى پس از فوت صفى علیشاه با جانشین او، میرزا على خان ظهیرالدوله صفا علیشاه، مأنوس و به تهران فراخوانده شد و از میرزا محمود خان نایینى و صفا علیشاه اجازه ارشاد گرفت. مولوى بر طریقت نعمت اللهى بود و اشعارش بیشتر جنبه عرفانى داشت. وى عاقبت در تهران درگذشت و در قبرستان ظهیرالدوله به خاك سپرده شد. از آثارش: «عالم و آدم»، شعر؛ كتاب «صفوت»؛ «دیوان» شعر.
عبهر العاشقین
عرفان شرقی
عبدالعزیز بن محمد نَسَفی معروف به عزیزالدین نسفی از عرفای فارسینویس برجسته سدهٔ هفتم هجری بود. وی در فرارود ماوراءالنهر میزیست و در سال ۶۱۷ ه.ق در زمان حمله مغول آن دیار را ترک کرد. وی منسوب به شهر نخشب (نسف یا قارشی در ازبکستان امروزی) است.مذهب وی تصوف و عرفان بود. نسفی را میتوان از پیروان تحقیق علمی در مسائل مربوط به عقاید و تصوف دانست.
از کتابهای مهم او میتوان به کشف الحقایق اشاره کرد. کشف الحقایق مبتنی بر فلسفه و عرفان است و نسفی در ۱۰ اصل کتاب را تألیف کردهاست. نسفی از جمله کسانی است که بحث وجود را در کتابش مطرح میکند. نسفی را میتوان از مهمترین افرادی دانست که در فلسفه تأثیرگذار بودهاند. آثار او برای آشنایی با عرفان نظری بهترین مدخل است چرا که او با آرای حکما و عرفای پیش از خود آشنایی داشته و به زبان فارسی و ساده به نگارش آثارش پرداخته است. مقبرهٔ او در شهر ابرکوه قرار دارد.
عشق صوفیانه
نام نویسنده : جلال ستاری
جلال ستاری (زادهٔ ۱۳۱۰ رشت) محقق، اسطوره شناس و اندیشمند ایرانی است. او در سوئیس تحصیل کرد و دکترا گرفت. یکی از استادان معروف او ژان پیاژه بود. او به مانند کارل گوستاو یونگ سوئیسی در رشته روانشناسی تحصیل کرد و مانند او دغدغه ای فراتر از روانشناسی فردی داشت و تمرکز خود را بر روانشناسی جمعی و شناخت اسطوره ها و افسانه ها در ناخودآگاه جمعی قرار داد. وی بالغ بر ۹۰ جلد کتاب در زمینههای افسانهشناسی، ادبیات نمایشی و نقد فرهنگی در طی 600 سال به رشتهٔ تحریر درآورده و یا ترجمه کرده است. این کتابها بعضاً از کتابهای مرجع و شاخص در زمینههای تخصصی خود هستند. او نشان معتبر لژیون دونور فرانسه را دریافت کرده است.
این کتاب شرح ارجمندترین سخن صوفیه، یعنی حدیث عشق است برسی جامعی از دیدگاه های صوفیه در باب عشق و با تتبع تفصیلی در آثار بزرگان تصوف و نقل بسیاری از سخنان نغز و بدیع آنان در این باب بر گوشه های مختلف این بحث روشنی افکنده است.