نقش عایشه در تاریخ اسلام (۳-۱)
نقشبندیه
نقشبندیه طریقتی است که خواجهبهاءالدین نقشبند آن را در سده هشتم هجری بنیان گذاشت و دایره نفوذش بهتدریج از آسیای میانه و خراسان تا هند و کردستان و آسیای صغیر و شبهجزیره بالکان کشیده شد. اینطریقت در جهان اسلام با دو ویژگی اصلی شناخته میشود؛ تاکید بر اجرای احکام شریعت و پرهیز از بدعت و دوم پافشاری بر اعتقادات مذهب اهل سنت؛ بهگونهای که همیشه بهعنوان طریقتی سُنی شناخته شده است.
تمام طریقتهای صوفیانه، موجودیت خود را به سلسلهای میدانند که به آن وابستهاند و اغلب خود را تا امیرالمومنین علی(ع) امتداد میدهند. اما نقشبندیه سر سلسله خود را، ابوبکر خلیفه اول میدانند. البته شاخهای از نقشبندیه هم با پیوند به امام جعفر صادق (ع) در نهایت امام علی(ع) را سرسلسله و مرشد خود میخوانند.
حامد الگار نویسنده کتاب «نقشبندیه» متولد سال ۱۹۴۰ در انگلستان است که در مقطعی از زندگی ابتدا مسلمان و سپس شیعه شد. او دانشآموخته رشته زبان فارسی و عربی بخش زبانشناسی دانشگاه کمبریج است و تحصیلاتش را در سال ۱۹۶۱ به پایان رساند. او بهمدت یکسال در مقطع دکتری در دانشگاه تهران تحصیل کرد و سپس برای آموختن زبان ترکی به استانبول رفت. او در سال ۱۹۶۳ به کمبریج بازگشت و رسالهاش با عنوان «نقش سیاسی روحانیون در ایران قرن نوزدهم» را در سال ۱۹۶۵ تکمیل کرد. سپس همکاریاش با بخش مطالعات خاورمیانه دانشگاه کالیفرنیا آغاز شد.
الگار مشغول تدریس عرفان، تشیّع، تفسیر، تاریخ اسلام در ایران، عربی، فارسی، ادبیات صوفیه و فلسفه اسلامی در دانشگاه کالیفرنیاست و تاریخ دینی ایران و ترکیه همیشه برایش جذاب و موضوع تحقیق بوده است. این پژوهشگر ۷۹ ساله علاوه بر تالیفاتش، ترجمه کتابهایی از عربی، فارسی و ترکی را هم در کارنامه دارد. حامد الگار درباره امام خمینی (ره) و تحسین روش مبارزه اسلامی و جهاد او هم تحقیقاتی داشته است.
نقض و تعلیقات نقض (۳جلدی)
کتاب نقض (النقض) ، اثری در تبیین و اثبات عقاید امامیه و رد اتهامات مخالفان و در نقض کتاب "بعض فضائح الروافض" است. این کتاب توسط عبدالجلیل قزوینی رازیدر حدود سال ۵۶۰ ق. نوشته شده است.
این کتاب نخستین بار در۱۳۳۱ ش، به کوشش سید جلال الدین حسینی ارموی (محدث)، در تهران به چاپ رسید. وی در ۱۳۳۵۵ شمسی رسالهای با نام مقدمۀ نقض و تعلیقات آن و در ۱۳۳۶ش کلید نقض و تعلیقات آن را منتشر کرد. محدث پس از چاپ نخست، پژوهش در بارۀ نقض را رها نکرد و به تکمیل تصحیح و تعلیقات آن پرداخت که نتیجۀ آن چاپ دوم کتاب بود کهاندکی پس از مرگ وی در ۱۳۵۸ شمسی انجمن آثار ملی آن را منتشر کرد و همراه با متن نقض، تعلیقات مفصّل محدث در دو مجلد، با عنوان تعلیقات نقض، نیز به چاپ رسید.
نیایش
نام نویسنده : مهاتما گاندی
نام مترجم : شهرام نقش تبریزی
در کتاب نیایش، مهمترین نوشتههای گاندی دربارهٔ سیر و سلوک معنوی و رابطهٔ او با خدا گردآوری شده است. مطالب این کتاب از میان نامهها، مقالهها، و کتابهایی که طی پنجاهسال به نگارش درآمدهاند انتخاب و گلچین شده است. بخش آغازین کتاب، کندوکاوی است در معنا و مفهوم نیایش و به موضوعات مورد توجه خوانندگان با هر کیش و مذهبی میپردازد. در بخش دوم، شیوههای نیایش توصیف شدهاند. در این بخش، گاندی عقایدی را مطرح میکند که هدف از آن احیای سنن مذهبی هند است، عقایدی که بهراحتی با تجربهٔ سایر ملتها نیز قابل انطباق است. سخنان گاندی در این بخش نهتنها به شکلهای نیایش مربوط میشود، بلکه به سوءاستفادههایی ــ که از نهادهای مذهبی صورت میگرفت و گاندی را وامیداشت سبک و شیوهٔ خاص خود را در سیر و سلوک معنوی پیش بگیرد ــ نیز اشاره دارد. بخش سوم، غور و غوصی است در قدرت راماناما، یا تکرار بیوقفه نام خدا، که گاندی آن را برترین شکل نیایش میدانست.
نیایش (پژوهشی درتاریخ و روانشناسی دین)
نام نویسنده : فردریش هایلر
نام مترجم : شهاب الدین عباسی
نیایش، اثر فریدریش هایلر ـ الهیاتدان، مورخ و پژوهشگر برجستهٔ آلمانی ـ از همان آغاز که به زبان آلمانی انتشار یافت، معلوم بود کتابی پراهمیت و مؤثر است. شخصیتهای صاحبنامی آن را ستودند. کتاب مورد استقبال قرار گرفت، به چاپهای متعدد رسید، و رفتهرفته به صورت اثری کلاسیک درآمد. امروزه کمتر اثری در تحلیل دعا و نیایش میتوان یافت که بهنحوی از این کتاب تأثیر نپذیرفته باشد. فریدریش هایلر (۱۹۶۷ - ۱۸۹۲) با ایمان به اینکه «عصر نوی پیش روی بشر است»، معتقد بود نیایش، زمینهای مهم و اساسی برای کندوکاو در ژرفای ادیان و زمین حاصلخیزی برای بارورساختن نهالهای اُنس و مودّت میان انسانها و شناخت بیشتر یکدیگر است.
هاوکینگ در محضر خدا
نویسنده در این اثر، علم «هاوکینگ» و آنچه که از علم خود دربارة وجود یا عدم وجود خدا استنتاج میکند را تحلیل کرده است. «استفن هاوکینگ» (1942 م)، مشهورترین دانشمند زندة جهان است که اخیراً با درجة استادی «لوکاس» در کمبریج بازنشسته شده است.
هاوکینگ، با وجود بیماری موتور نورون، با همکاران و شاگردان برجسته، مرزهای فیزیک ریاضی را شکسته است. کار او به پیشبینی «تابش هاوکینگ» منتهی شده و برهان او بر غیر ضروری بودن خداوند دلالت دارد.
نگارنده در اثر حاضر، کتابهای معروف هاوکینگ، از جمله: «نظم بزرگ» ؛ «تاریخچة زمان» و نظریات مختلف او را نقد و بررسی کرده و پرسشها و دیدگاههای فلسفی او را با توجه به آرا و نظرات دانشمندان دیگر به چالش کشیده است.
کتاب با هدف پاسخ دادن به این سئوال که: «آیا علم به سوی خدا میرود، از او دور میشود، یا در باب این موضوع بیطرف است؟» و روشن کردن مهمترین مسائلی که در کانون نزاع معاصر میان مفهوم خدا و علم قرار دارد، تدوین شده است.
هزار حکایت و هزار عبارت عرفانی
نام نویسنده : بهاء الدین خرمشاهی
داستان های هزارگانی که در فرهنک ایرانی و اسلامی ما سابقه ای هزار ساله و حتی بیشتر دارد.از لباب الالباب عوفی که بیش از دو هزار حکابت دارد و تذکره الاولیای عطار تا هزار حکایت صوفی(از مولفی ناشناخته در قرن هفتم)تا کارهای معاصر که معرفی تمامی آنها در مقدمه کتاب آمده است.زندگی مادی و ماشینی و بحران زده امروز که دنیای مجازی از دنیای حقیقی سبقت گرفته و سیطره پیدا کرده است،پادزهری بهتر از عرفان و سلوک معنوی ندارد.مرا د ما عرفان عاشقانه ادبی و اخلاقی است.نه تصوف عملی و خانقاهی که پایه اش بر عزلت گرفتن از اجتماع است و گلیم خود را از موج به در بردن فراوانی کتابهای عرفانی و کمبود وقت و دشواری برخی متون از عواملی است که خوانندگان حرفه ای را هم از مراجعه به متون باز می دارد.
با درک این نکات ما از معتبر ترین و خوشخوان ترین آثار از قرن سوم و چهارم(بایزید و حلاج) تا قرن نهم قمری (که روزگار جامی است)و از آثاری که یا فارسی است یا به فارسی ترجم شده به گزینی کرده ایم.به قول نظامی:
یک دسته گل دماغ پرور
از خرمن صد گیاه بهتر
هزار منزل عشق
نویسنده در این اثر به بررسی و تحلیل زندگی، افکار و آثار «خواجه عبدالله انصاری»، عارف نامی قرن پنجم هجری قمری پرداخته است.
بر این اساس، پس از شرح ولادت و خانوادة خواجه عبدالله، استادان وی را معرّفی کرده و بزرگان عرفان در روزگار جوانی خواجه را نام برده است. سپس، به دوران مختلف زندگی وی پرداخته و افکار او در حوزههایی چون توحید، معرفت، مراحل عرفان انسانشناسی، اسما و صفات الهی، وحدت وجود، دیدار با خداوند و ... را مورد مطالعه قرارداده است.
هفت شهر عشق (نفایس اویسی) (۲جلدی)
هفتاد و سه ملت یا اعتقادات مذاهب
وجه دین
وجه دین کتابی است از ناصرخسرو که مانند بسیاری از دیگر آثار او اثری مذهبی است. این رساله حاوی مطالبی دربارهٔ فرقهٔ اسماعیلیه است. این کتاب تفسیر کلامی مذهب اسماعیلیه است و در ۵۲ گفتار ترتیب شده است. ناصر خسرو تفسیر الهیاتی اسماعیلیه را در رابطه به توحید، شهادت، قرآن، نبوت و ولایت بیان کرده است.
وجود خدا
وجوه فقهی نقش مردم در حکومت
تأسیس جمهوری اسلامی در ایران و تأکید بر توأمانی وجوه جمهوریت و اسلامیت نظام با یکدیگر پدیدآورندهٔ پرسشهایی در زمینهٔ چگونگی همنشینی این دو مفهوم با یکدیگر است. با توجه به پسزمینهٔ فقهمحور جامعهٔ ایرانی و ارائهٔ سؤالات گوناگون فردی و اجتماعی به فقه و توقع شنیدن پاسخ از متولیان آن، بررسی نظریهٔ فقهی نقش مردم در حکومت از اهمیت بسزایی برخوردار است که تأخیر در آن جایز نیست.
در خصوص مبانی نقش مردم در حکومت، مانند حق، آزادی، مساوات و عقل و نیز مفاهیم فقهی مرتبط مانند بیعت، شورا، وکالت و امر به معروف و نهی از منکر دو تحلیل در رویکردهای مختلف فقهی وجود دارد که یکی به نقش اصالی مردم در حکومت و دیگری به نقش کارکردی مردم منتهی میشود. این نوشتار ضمن تبیین دیدگاه رویکردهای فقهی در سه عرصهٔ مبانی، مفاهیم، لوازم و آثار، نقاط همپوشانی و افتراق آنها را در زمینهٔ نقش مردم در حکومت بررسی میکند.