ایران دولت-ملتی است که جهانیان تا اوایل قرن بیستم آن را به‌نام پرشیا می‌شناختند. نام پرشیا در غرب اغلب زنده‌کنندۀ تصاویری از جهانی بود آکنده از رمز و راز، انحطاط، و تجمل که از عصر نویسندگان یونان باستان تا زمان سیاحان عصر ویکتوریا پابرجا مانده است. نام ایران و ایرانی تداعی‌کنندۀ تصویرهای ذهنی فرش ایرانی، گربۀ ایرانی، خاویار ایرانی و دیگر کالاهایی از این دست است. امروزه ایران را مثالی از سرکشی در برابر غرب و نیز مدافع گرایش‌هایی خاص می‌شناسند. اما این تنها نگاهی اجمالی به تمدنی با تاریخ طولانی و پیچیده است که از عصر باستان تاکنون هر بازدیدکننده‌ای را مجذوب خود کرده است.

ایران و ایرانیان تاریخی پیچیده داشته‌اند؛ تاریخی که به‌تدریج و در طی دوره‌های مختلف شکل گرفته است. برای فهم تاریخ ایران و مردم ایران، باید به مطالعۀ این تحولات، و همچنین عناصر تداوم و تغییر پرداخت. «گذشته» بر تعاملات و رفتار اجتماعی و سیاسی امروز ایرانیان بسیار تأثیرگذار بوده است. شاهنشاهی هخامنشی، ساسانیان، فتوحات اعراب مسلمان و مغول‌ها، و نیز سلطۀ انگلیس و روسیه و امریکا، همگی تأثیری نازدودنی بر ذهن ایرانیان باقی گذارده است. بدون آگاهی از تاریخ ایرانیان، نمی‌توان خود آنان را درک کرد که همچون بسیاری مردمان دیگر، تاریخشان را مقدس و هدایتگر و چراغ راه آینده می‌دانند. «تاريخ ايران آكسفورد»، از لحاظ گسترۀ تاريخى، مجموعه ‌مقالاتى است جامع دربارۀ سرگذشت تمدن ايرانى. نويسندگان، كه همگى در حوزه‌هاى مطالعاتى مربوطه پيشرو هستند، بر پيوستگى‌هاى كلانِ موجود در اين تاريخ تأكيد مى‌كنند و در عين حال به توصيف الگوهاى مهم تحول در دوره‌هاى مختلف مى‌پردازند. هر يک از فصول كتاب متمركز است بر يک عصر و مختصات سياسى و اجتماعى و فرهنگى و اقتصادى آن. بخش‌هاى مربوط به ايران باستان از شواهد انسان‌شناختىِ دوران پيشاتاريخ آغازیده و نخستين تمدن‌هاى شكل‌گرفته در اين سرزمين را وصف مى‌كنند و در ادامه به برآمدن امپراتورى‌ها مى‌رسند. بخش سده‌هاى ميانه به تاخت و تاز عرب مى‌پردازد و سپس به نفوذ تركانِ آسياى میانه. موضوع بخش سوم ايرانِ جديد است و با پايه‌گذارى حكومت صفوى آغاز شده و با تحليل تعارضات مربوط به مدرن‌سازى ايران در عهد قاجار و دوران پهلوى، و سرانجام، انقلاب ۵۷، پى گرفته مى‌شود. کتابی در نوع خود، کم‌مانند.

ژان پرو

خشایار بهاری

ژان پرو (به فرانسوی: Jean Perrot)، (زاده ۱۹۲۰ - ۲۵ دسامبر ۲۰۱۲) باستان‌شناس مشهور فرانسوی

پرو در سال ۱۹۲۰ در کشور فرانسه به دنیا آمد. وی کاوش‌های فراوانی در محوطه‌های تاریخی سراسر جهان انجام داده و در این بین سرپرست هیئت باستان‌شناسی فرانسه در شهر تاریخی شوش ایران از سال ۱۹۶۸ تا سال ۱۹۷۹ نیز بوده است.

این باستان شناس مشهور در سال ۱۹۶۸ پس از بازنشستگی رومن گیرشمن سرپرست هیئت کاوش‌های باستانشناسی در شوش شد.

ژان پرو یک سال بعد، کار خود را به همراه «دانیل لایری» در کاخ هخامنشی آپادانا آغاز کرد و پس از آن در کنار اطلاعات زیادی که از این محوطه تاریخی به دست آورد، موفق به کشف کتیبه‌های کاخ و مجسمه داریوش بزرگ شد.

او دست کم ۱۰ ، ۱۵ سال رییس هیئت باستان‌شناسی شوش بود و با توجه به کارهای عظیمی که انجام داد، باید گفت خدمات زیادی به ایران کرده است.

ژان پرو کتاب «کاخ داریوش» (Le palais de Darius à Suse: une résidence royale sur la route de Persépolis à Babylone) را سال ۲۰۱۱ منتشر کرد و کتابی نیز درباره ایران در دست نگارش داشت. این نکته نشان از علاقه وی به ایران دارد.

ژان ژوزف فرانسوا پرو که همسرش ایرانی بود، ۲۵ دسامبر سال ۲۰۱۲ به دلیل بیماری، در سن ۹۲ سالگی درگذشت.

پرفسور چارلز هینگ نت(استاد تاریخ دانشگاه آکسفورد)، سی و چهار سال تمام موضوع لشگر کشی خشایارشا به یونان را در کالج هرت فورد دانشگاه آکسفورد تدریس کرد و کتاب حاضر را در دوره ی بازنشستگی و در پایان نیم قرن تحصیل و تدریس در قدیمی ترین دانشگاه جهان(با سابقه 800ساله) به نگارش در آورد. تخصص او تاریخ یونان است اما در عمل، منازعات مشهور ایران و یونان را به سبکی شاخص به گونه ای شکافت که کتابش ، مرجعی بی چون و چرا شد. وی نوشته های مورخین برجسته ی معاصر چون گروندی، مونرو،ماکان،ولز و دیگران را به نقد کشید و کاوش بر مبنای تواریخ هرودوت را به کمال خود رساند. شهرت کتاب در میان پژوهشگران غربی از آن رو است که به سان حل یک مسئله ریاضی، ثابت می کند شمار سپاهیان ایرانی در لشگر کشی به یونان حداکثر هشتاد هزار نفر بوده و ارقام نجومی ادعایی راویان هرودوت، اغراق و یا اشتباهی غیر عمد است که خود داستان جالبی دارد. اما نوآوری عمده ی کتاب برای خواننده ی فارسی زبان، نمود بُن علمی یک کاوش تاریخی است که بی شباهت به یک تحقیق ریاضی نیست. امری که متاسفانه تا به حال در نوشته های داخلی عنایت چندانی بدان نشده است در حالی که انتظار می رفت مخاطب اصلی کتاب، ایرانیان باشند. در 25 سال گذشته تنها در مقالات دکتر شاپور شهبازی اشاراتی به آن شده است. نوشته های هرودوت تنها یکی از مدخل های ممکن به تاریخ دوره ی هخامنشی است و قطعا موضوع را می توان از جنبه های دیگری چون هنر، کتیبه شناسی، زبان شناسی، سفال، مذهب و غیره مورد کاوش قرار داد. امید است در آینده پژوهشگران ایرانی سهم خویش را در وضوح بیش تر تاریخ میهن مان ادا کنند. که تاکنون از آن دور بوده اند. ناشر مدت ها در برآوردن این کتاب مردد بود، چه با نگاهی به فهرست کتاب شناسی پایانی، معلوم شد تنها یک مورد(1) از انبوه کتاب و مقالات ارجاعی، به فارسی ترجمه شده که آن هم به دلایل آشکار، در معرض انتقادات بنیادی(2) و از ضعیف ترین منابع کتاب است. پس آیا کتاب به کار چه کس می آید و خواننده ی فارسی زبان بدون آشنایی با منابع، چه بهره ای از آن خواهد برد؟ اما حاصل ناگزیر چاپ کتاب، که شاید از خیال کسی بگذراند که: (( اگر هنوز ترجمه ی عمده ترین منابع تاریخ و فلسفه تاریخ را، که حداقل آن تاریخ تمدن توین بی است در دست نداریم و نخوانده ایم، پس با کدام بضاعت تاریخ می نویسیم و از تاریخ، چیزی که به کار کاوش علمی بیاید درک می کنیم؟)) همین امید ناشر را قانع کرد که این الگو را برای آشنایی با ناتوانی های خودمان فراهم کند.

کتاب حاضر قریب بیست و پنج سال پیش به راهنمایی دست نگاره های آقای دکتر شاپورشهبازی، استاد تاریخ دوره ی هخامنشی، به دانش پژوهان داخلی معرفی و براهمیت آن به عنوان مرجعی معتبر تاکید شد. مترجم همچنین در سفرهای نوروزی و تابستانی ایشان به وطن، از راهنمایی های ارزنده استاد برخوردار بوده و این ترجمه بدیشان و نیز به همت و حمایت مدیران این انتشارات بسیار مدیون است.