بندهش
بُنْدَهِشْن یا بُنْدَهِش نام کتابی است به پهلوی که تدوین نهایی آن در سدهٔ سوم هجری قمری انجام شدهاست ولی اصل آن در اواخر دورهٔ ساسانی تألیف شدهبود. نویسنده (تدوینکنندهٔ نهایی) آن «فَرْنْبَغ»، فرزند «دادویه» نام داشت.
بندهشن به معنی «آفرینش آغازین» یا «آفرینش بنیادین» است. نام اصلی کتاب، چنانکه در ابتدای متن کتاب آمده، احتمالاً «زند آگاهی» به معنی «آگاهی مبتنی بر زند» بودهاست. این خود میرساند که نویسنده اساس کار خود را بر تفسیر اوستا قرار دادهاست. مطالب کتاب در سه محور اصلی است:
- آفرینش آغازین
- شرح آفریدگان
- نسبنامهٔ کیانیان.
از این کتاب دو تحریر موجود است اولی موسوم به بندهشن هندی که مختصرتر است و دومی موسوم به بندهشن بزرگ یا بندهشن ایرانی که مفصلتر است. صفت هندی یا ایرانی از آن رو بر آندو نهاده شدهاست که نسخ اولی در هند استنساخ شدهاست و نسخ دومی در ایران.
بنیادگرایی (پیکار در راه خدا در یهودیت مسیحیت و اسلام)
کارن آرمسترانگ
کیانوش حشمتی
کتاب بنیادگرایی آرمسترانگ در تلاش برای پاسخ گویی به این پرسش اساسی است که بنیادگرایی در دنیای جدید چرا و چگونه پدید آمد. آرمسترانگ برای پاسخ به این پرسش، ریشه های بنیادگرایی را در سه دین عمده جهان پی می جوید: یهودیت، مسیحیت و اسلام. به گمان آرمسترانگ، بخلاف باورهای رایج، بنیادگرایی بازگشت شکلی کهن از دین نیست، بلکه واکنشی به بحران های معنویت جدید است. آرمسترانگ مدعی است که از دوران رنسانس با از میان رفتن معنویتی که در عقاید و آیین ریشه داشت مومنان در پی شیوه های جدیدی از تدین برآمدند و بنیادگرایی این گونه زاییده شد. در فصول این کتاب آرمسترانگ بر سه جریان بنیادگرا و ریشه های تاریخی و تحولات آن ها متمرکز می شود. بنیادگرایی پروتستانی آمریکا، بنیادگرایی یهودی در اسرائیل و بنیادگرایی معاصر در برخی کشورهای اسلامی.
نیویورک تایمز در یادداشتی درباره این کتاب می نویسد: یکی از عمیق ترین، خواندنی ترین و دقیق ترین شرح ها تا به امروز از پیدایش جریان های بنیادگرا در یهودیت، مسیحیت و اسلام.
بهاء ولد (زندگی و عرفان او)
بهاءُالدّین وَلَد، محمد بن حسین خطیبی بکری (۵۴۳–۶۲۸ق/۱۱۴۸–۱۲۳۱م)، معروف به بهاء ولد، سلطانالعلما، عارف، واعظ، از مشایخ تصوف و گفته میشود که پدر جلالالدین محمد مولوی است. بهاءالدین تا مدتها فقط به عنوان پدر مولانا جلال الدین رومی معروف شناخته میشد. اخبار مربوط به او از طریق ولد نامه یا ابتدا نامهٔ سلطان ولد، پسر مولوی که از سال ۱۲۹۱/۶۹۰ باقیمانده و شرح حال مولانا به قلم فریدون بن احمد سپهسالار و پدرش که از پیش از سال ۱۳۲۹/۷۲۹ بازمانده و عموماً تحت عنوان رسالهٔ سپهسالار شناخته میشود و شرح حال مبسوط مولانا، مناقب العارفین افلاکی در دو جلد شروع شده بودهاست و قسمتی از رسالهٔ سپهسالار هم در آن وارد شده به دست ما رسیدهاست. هنگامی که بدیعالزمان فروزانفر در شرح انتقادی زندگی و آثار مولانا، مفصلاً دربارهٔ پدر مولوی، وارد سخن شد و به ذکر و توصیف مختصر تنها اثر او، معارف نیز پرداخت، افق تازهای در تحقیقات مربوط به بها گشوده شد.
بهائیان
نویسنده: سیدمحمدباقر نجفی
محمدباقر نجفی (زاده: ۱۲۳۵ هجری قمری، اصفهان - درگذشت: ۱۳۰۱ هجری قمری، نجف) از علمای برجسته شیعه بود که در زمان حیاتش در صدر حوزه علمیه اصفهان قرار داشت. محمد باقر نجفی فرزند آیت الله شیخ محمدتقی رازی ایوانکی یا شیخ محمد تقی اصفهانی بوده است که به صاحب حاشیه شهرت دارد این شهرت به سبب کتاب مهم او هدایهالمسترشدین می باشد. که از اولین کتاب ها درباره علم اصول فقه است.
وی متولد ایوانکی بوده است و از علمای بزرگ اصولی حوزه علمیه اصفهان محسوب می شود که شاگردان فراوانی داشته است. از معروف ترین شاگردان وی میرزای شیرازی صاحب حکم تحریم تنباکو و رهبر قیام تنباکو را نام برد.
....باب بسیار خجل شد. بعد از آن مسائلی چند از قصه و سایر علوم پرسیدند و جواب گفتن نتوانست. چون مجلس گفتگو تمام شد. جناب شیخ الاسلام احضار کرد و باب را به چوب مضبوط زده و تنبیه معقول نموده و توبه کرد و بازگشت و از غلط های خود انابه و استغفار کرد و التزام پا به مهر سپرد که دیگر از این غلط ها نکند. . . . » بر اساس مدارک و نوشته های موجود در پایان این مجلس «سیدعلی محمد باب» که تاب مجازات را نداشت دست از ادعای خود کشید و توبه نامه ای رسمی به خط خود نوشت.
در کتاب بهائیان نوشته سیدمحمد باقر نجفی صفحه 224، در مورد این توبه نامه چنین آمده است: «آنچه مسلم است، صورت اصلی دستخط علی محمد شیرازی، درقاب عکسی، در سالن قدیمی کتابخانه مجلس شورای ملی آویزان بوده است. مطلعان و کسانی که به کتابخانه مجلس رفت و آمد داشته و دارند، اذعان می دارند که خود صورت دستخط علی محمد شیرازی را که در قاب عکسی در سالن کتابخانه مجلس شورای ملی آویزان بوده، کراراً دیده اند...
بهاگاواد – گیتا (همان گونه که هست)
بهشت برین حقیقت دارد
مترجم: محمود دانايي
هزاران نفر تجربه نزديك به مرگ (nde) داشتهاند، اما دانشمندان اغلب بر اين باورند كه چنين امري غيرممكن است. دكتر الكساندر هم يكي از همان دانشمندان بود. دكتر الكساندر كه خود جراح برجسته مغز و اعصاب است به بيماري نادري مبتلا شد و هفت روز متوالي در كما بود. سپس هنگامي كه پزشكان معالج امكان متوقف كردن درمان او را بررسي ميكردند، ناگهان چشمانش باز شد و از كما بيرون آمد. او بازگشته بود. بهبودي دكتر الكساندر يك معجزه پزشكي است. اما معجزه واقعي سرگذشت او مربوط به جاي ديگري است. در مدتي كه جسم او در كما بود، دكتر الكساندر به ماوراي اين جهان سفر كرد و موجود فرشتهگونهاي او را به عوالم ژرف موجوديت فرامادي هدايت كرد و او در آنجا به مشاهده و درك حضور الهي نائل شد و توانست با مبدا ارتباط برقرار كند. قبل از اين تجربه، او نميتوانست دانش خود را درباره مغز و عصبشناسي با اعتقاد به بهشت، خدا و يا روح تطبيق دهد. اما امروز دكتر الكساندر معتقد است سلامت كامل هنگامي است كه ما دريابيم خدا و روح واقعيت دارند و مرگ پايان موجوديت ما نيست، بلكه تنها يك انتقال است.
بودا
مایکل کریدرز
علی محمد حق شناس
در كتاب بودا، مایکل کریدرز ما را در انتخاب صحیح از میان اطلاعات پیچیده و گاه متناقضی که متون بودایی در مورد زندگی و تعالیم بودا ارائه می دهند، راهنمایی می کند. او در مورد پس زمینه های سیاسی و اجتماعی هند در زمان بودا و همچنین روند توسعه تفکر و فلسفه او بحث می کند.
این کتاب با ارائه مطالب به صورت گام به گام و آموزنده هم راهنمایی است برای کسانی که به مذهب بودا و مطالعه تطبیقی ادیان علاقه مندند و هم برای کسانی که شیفته فلسفه والای یکی از بزرگترین متفکران دینی هستند.
بودا
نوشته عسکری پاشایی
بنا به کتابهای کهن بودایی، دو هزار و پانصد سال پیش فرزانهای به نام سدراته گوتمه در هند پیدا شد که سیر و سلوک خاصی در پیش گرفت و به «روشنی» رسید و بودا شد، یعنی بیدار و روشن، آئینی بنیاد نهاد که آئین بودا نامیده شده است. کهنترین متنهای فلسفی ـ دینی موجود بودایی به زبان پالی در دست است که یکی از زبانهای هندو آریایی میانه و زبان زادگاه بودا است. مجموعه این متنها را خود بودائیان، پس از مرگ بودا، در سه بخش گرد آورده و بر آن نام تی پیتکه یا سه سبد نهادهاند و بوداشناسان غربی هم آن را کانون پاکی خواندهاند، یعنی قانون بودا که به زبان پالی نوشته شده است. موضوع این کتاب، که از گفتارهای گوناگون متنهای سه سبد فراهم آورده شده، گزارش «سه گوهر» بودایی است، یعنی شرح زندگانی بودا و آئین او و انجمن رهروان کهن بودائی است، با همان آب و رنگ باستانی و بودایی آن.
بودا
ع. پاشایی
کهن ترین مجموعه کتاب های بودائی سه سبد یا تی پیتکه خوانده می شود که در زبان های اروپایی به کانون پالی معروف است.کتاب بودا به کوشش ع.پاشائی دریچه ایست به سوی اندیشه ها ی بودا و آئین او.راه هشتگانه ی عالی راهی است برای سیر درون که بر پایه راستی و درستی در شناخت،در اندیشه،در گفتار،در کردار،در زیست،در کوشش،در آگاهی و در یکدلی است.
گزیده ای از گفته های بودا : با ایمان از رود می توان گذشت - با هشیاری از دریا با نیرو رنج از میان می رود،او با شناسائی پاک می شود رهرو به قوئی ماند که دریاچه اش را رها کرده باشد.بودا
کارل یاسپرس
ترجمه: اسدالله مبشری
بیشترین تاکید بودا و اصل و محور پیامش ، حول موضوع انسان می گردد . در پیام بودا، انسان از ارزش و اعتبار بسیاری برخوردار است ، چنانکه او ، نسبت به تمامی شعائر و مراسم موجود در جامعه ی خود بی توجه بوده است و انسان را تنها طراح سرنوشت خویش می داند که می تواند با اراده و انتخاب خود سرنوشتش را تغییر دهد .
لازم به ذکر است در میان فیلسوفان اگزیستانسیالیست (اصالت وجود)، یاسپرس تنها فیلسوفی است که به سوی شرق و هند گرایش داشت و به بررسی و تحلیل آراء این حکیم فرزانه پرداخته است ، او به نکات و آموزه های بسیاری در بودا توجه دارد ، از جمله توجه به امر مراقبه ، شهود در آیین بودا ، جایگاه ویژه ی اخلاق در نزد بودا ، همچنین دستیابی انسان به وجود اصیل ، که فقط با تعالی او ممکن می شد و موارد دیگری که در طول تحقیق حاضر بدان پرداخت شده است.
بودا کیست و پیامش چیست؟
کتاب حاضر در سیوهشت بخش گردآوری و تالیف شده است. کتاب حاضر شرح کاملی از تاریخ، رویکرد، عقاید و... گوتاما بودا، بنیانگذار مذهب بودایی و آیین بودایی است. رضایی در پی تحقیقات خود، از چگونگی پیدایش و تحولات تاریخی دین بودا و گسترش آن در آسیا و معرفی وجوه مختلف آیینی و اعتقادی پیام و طریقت بودا و حتی نقدهایی که به برخی عقاید او وارد است میگوید. در بخشی از کتاب میخوانیم: «گاهی نگذشت که پیروانی فراوان پیدا کرد و پندها و اندرزهای او در سراسر هندوستان و چند کشور همسایه هندوستان پیچید و از دور و نزدیک نزد او آمده، روش و آیین وی را پذیرفته و در راه او گام برداشتند و این آیین نخست در سراسر هندوستان و سپس در کشورهای دیگر پابرجا شد و رستاخیزی بزرگ پدیدار گشت. بودا زناشویی را ناروا دانست و به کارکردن و کوشش و پویش در راه زندگیکردن ارجی ننهاد و دریوزگی را به مردم آموزش داد و همین کارهاست که میتوان بر او خرده گرفت و تا جایی که گاهی دراز، زنان را به حساب نیاورد و آنان را در انجمن خود راه نداد. بودا که بینیازی و بیآزی را آموزش میداد و کسانی که نزد او میآمدند دست از زندگانی و زن و فرزند شسته پیرو او شده و با کشکول گدایی خوراک خود را به دست میآوردند... .»
بیان الادیان
پاپ و مرتد (زندگی حقیقی جوردانو برونو)
مايكل وايت
ترجمه: فروغ پورياوری
جوردانو برونو نظر به وحدت وجودی داشت و زمان را لایتناهی میدانست. او خدا را خارج از جهان نمیدانست بلکه میگفت خدا جزو جهان است. او واحد است و تمام تضادها در او محو و نابود میشود. همآهنگی جاودانی منبعث از اوست. خدا جوهر طبیعت است. بهترین طریق پرستش او شناخت قوانین طبیعت و استفاده از این قوانین به نحو احسن است. وی روح را عنصر فنا ناپذیری میدانست، منتهی روح و ماده را یکی میدانست. بعدهها فیلسوف مشهور هلندی باروخ اسپینوزا از او تاثیر میگیرد و فلسفهٔ همه خدایی را بنیان میدهد.باروخ اسپینوزا نیز بر ایدهآلیسم آلمانی از جمله فیلسوفانی چون هگل و مارکس تاثیر میگذارد و نیز بر دانشمندان قرن بیستم چون اینشتاین.اینشتاین بارها خودش را اسپینوزایی خوانده بود و به خدای اسپینوزا که خود را در قوانین و ساختارطبیعت آشکار میکند، ایمان دارد. همهٔ این مطالب روند تاثیرات جوردانو برونو را نشان میدهد.
اين اثر روايتگر زندگي و مرگ «جوردانو برونو» كشيش روشنفكر و حقيقتجويي است كه در زير شكنجههاي وحشتناك تا آخرين لحظه مقاومت كرد و تسليم نشد. «مايكل وايت» در اين كتاب با تجزيه و تحليل استوار و مستدل و غنايي و بررسي علمي و ناب به روايت زندگي و مرگ رزمندهاي بيسلاح در تقابل با بيخردي و تعصبات كور خشكهمقدسان ميپردازد و نشان ميدهد كه چگونه كساني كه به دروغ خود را مردان خدا ميناميدند هنگامي كه منافع ماليشان به مخاطره افتاد پا بر سر حقيقت عيان گذاشتند و به مرگ فردي فرمان دادند كه جز حقيقت نگفت.
پرده پندار و در دیار صوفیان
نویسنده:علی دشتی
علي دشتي در ديار صوفيان مي نويسد: خميرمايه تصوف از تعاليم ونحوه معتقدات اقوام غير عرب از قبيل بودايان،مانويان،زرتشتيان است كه به آن رنگ داده اند .
«دشتي» در«پرده پندار»، ضمن ارج نهادن به حقيقت عرفان و تصوف، از پندارهاي باطل و معجزه ها و كرامت هاي بي اساس كه ساخته و پرداخته ذهن مريدان نافرهيخته است و در برخي كتب متصوفه نقل شده، انتقاد مي كند.
پژوهشهای عرفانی
نام نویسنده : نصرالله پور جوادی
تاریخ تصوف و عرفان ایران، بهخصوص در سدههای نخستین، موضوعی است که در پژوهشهای عرفانی بر اساس منابع کهن مورد بررسی قرار گرفته است. بحث دربارهٔ ملامتیان و جوانمردان خراسان، آثار ابوسعد خرگوشی نیشاپوری و خواجه عبداللّه انصاری، تصوف خاص شهر اُرمیه (ارومیه) و اختلاف شیخ بزرگ این شهر با مشایخ بغداد، اصطلاحات صوفیانه ابن عربی و رابطهٔ آنها با تصوف اصفهان، لطایف قرآنی در مجالس صوفیه، و تاریخ عرفان و اولیاء شهر زنجان از جمله مطالبی است که در کتاب حاضر مطرح شده است.
دکتر نصراللّه پورجوادی استاد دانشگاه تهران، عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی، و بنیانگذار مرکز نشر دانشگاهی است و تا سال 1383 نیز رئیس آن مرکز بود. وی اکثر پژوهشهای خود را تا سال 1383 در دو نشریهٔ معارف و نشر دانش منتشر میکرد. پژوهشهای وی دربارهٔ امام محمد غزالی و فخرالدین رازی، که با عنوان دو مجدد منتشر شد، برندهٔ جایزهٔ کتاب سال در 1382 گردید، و مقالات او در کتاب حاضر نیز جزو آثاری است که وی را در سال 2005 موفق به دریافت جایزهٔ بینالمللی الکساندر همبولت در رشتهٔ مطالعات اسلامی کرد.