اقتصاد ملی و اقتصاد جهانی (تجانسها و تعارضها) نظام طبیعی اقتصاد سیاسی
فردریک لیست Friedrich List نظریهای را مطرح میکرد که معمولاً در دانشگاهها زیاد از این صحبت نمیکنند هرچند کتاب او به فارسی چاپ شده است. وی میگوید چه طور میشود که ما اجازه میدهیم انگلستان صنعتی شود و هیچ کشور دیگری صنعتی نشود. انگلیس اولین کشوری است که صنعتی شده است، در این شرایط تکلیف سایر کشورها چیست؟
فردریک میگوید باید از تولید داخلی حمایت کنیم. دولت از تولیدکنندگان حمایت کند و آنوقت که تولیدکننده رشد پیدا کرد، دیگر دولت از او حمایت نکند. این اندیشه ابتدا در آلمان نمود یافت. آمریکا و ژاپن هم از این اندیشه استفاده کردند. در ابتدا منظور از حمایت، تعرفه گمرکی بود. الآن تعرفهی گمرکی، زیاد نمیتواند مورداستفاده قرار گیرد و بهجای آن ارزان کردن پول داخلی مورداستفاده قرار میگیرد. مثلاً چین پولش را ارزان نگه داشته است، یا ژاپن هم همین کار را کرد. هر کشوری بخواهد به کشورش کالای خارجی صادر نشود باید قیمت پولش را پایین نگه دارد. ژاپن درنهایت تحت فشار آمریکا قیمت ارز خود را بالا برد و الآن ۱۰ سال است که در بحران به سر میبرد. چین اما تسلیم فشار آمریکا نشده است.
بن بلا
تاریخچۀ زمان (از انفجار بزرگ تا سیاهچالهها)
استيون هاوكينگ
مترجم: محمد رضا محجوباستيون هاوكينگ که به دلیل ابتلا بیماری ای ال اس (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک)، امکان تحرک ندارد، از سیستم جدیدی که با استفاده از هوش مصنوعی تولید شده برای صحبت کردن استفاده میکند. بیماری ای ال اس باعث تخریب پیشرونده و غیرقابل ترمیم دستگاه عصبی مرکزی فرد میشود. به همین دلیل صدای او آهنگی رباتیک دارد. پروفسور هاوکینگ اذعان میکند که صدایش هنوز کمی رباتی است اما تأکید میکند که به دنبال صدایی «طبیعیتر» نیست: «این صدا حالا به نشانه من تبدیل شده و حاضر نیستم آن را با یک صدای طبیعی با لهجه بریتانیایی عوض کنم.» او میافزاید که شنیده کودکانی که به صدای کامپیوتری نیاز دارند ترجیح میدهند صدایی شبیه به او داشته باشند. شرکت بریتانیایی سویفت کی در ساخت این دستگاه مشارکت داشتهاست. تکنولوژی هوش مصنوعی این شرکت (که در حال حاضر به عنوان اپلیکیشن صفحه کلید در تلفنهای هوشمند به کار گرفته میشود)، یادمیگیرد که پروفسور هاوکینگ چطور میاندیشد و بر این اساس واژهای را پیشنهاد میدهد که این دانشمند قصد استفاده از آن را دارد.
كتاب «تاریخچهٔ زمان» یا تاریخ مختصر زمان با عنوان فرعی «از مهبانگ تا سیاهچالهها» اثری مشهور از استیون هاوکینگ است.
این کتاب به عنوان پرخوانندهترین کتاب کیهانشناسی شهرت یافته است و به بیش از ۳۳ زبان زندهٔ دنیا تا سال ۱۹۹۳ ترجمه و چاپ شدهاست. همچنین در یکصد و هشتاد و چهارمین هفتهٔ چاپ آن، به دلیل طولانیترین حضور در فهرست پرفروشترین کتابهای نشریه ساندی تایمز، در کتاب رکوردهای گینس ثبت شده است. هاوکینگ در این کتاب با زبانی ساده به بازگویی داستان جهان پرداخته است.
تاس انیشتین گربه شرودینگر
جامعه باز و دشمنان آن
جامعه باز و دشمنان آن [The Open Society and its Enemies] اثر کارل پوپر (1902-1994)، فیلسوف انگلیسی اتریشی تبار، که در 1945 انتشار یافت. مؤلف رمز تاریخ اجتماعی را در تقابل «جامعه بسته» و «جامعه باز» میبیند. در جامعه بسته طبیعت و قرارداد یکسان شمرده میشود و روح انتقادی و تغییر افکار فرد نفی میگردد. جامعه باز، که دستاورد یونانیان است، «غیردینی» است و طبیعت و قرارداد از یکدیگر جدا و زمینه را برای روح انتقادی و رویکرد فردگرایانه فراهم میکند. این نوع جامعه وقتی که بیشتر جنبه تعارضی داشته باشد و کمتر حمایتکننده باشد، وسوسه حاکمیت بر کل شئون اجتماعی (توتالیتر) و بازگشت به جامعه بسته را باعث میشود. به نظر پوپر، افلاطون و هگل و مارکس «دشمنان» جامعه بازند و در هیئت معاصران با آنان درمیافتد. به نظر افلاطون، تغییر عین فساد است و از اینجا به طرح خیالی دولت «توتالیتر» و دارای سلسله مراتب و هماهنگی میرسد که از راه آموزش اجباری و جمعگرای طبقه حاکمه ثبات خود را حفظ میکند. از سوی دیگر چون "عدالت" دانستن ماهیت امور است، قدرت به دست فیلسوف میافتد؛ یعنی رؤیای بیمارگونه جامعه باز و بازگشت به جامعه بسته بر دانشی که به وجود میآید بنا میشود.
جستوجوی بیپایان (یک زندگینامه معنوی خودنوشت)
خاطرات سیاسی خلیل ملکی
خلیل ملکی یکی از روشنفکران و تئوریسینهای سیاسی ایران در قرن بیستم بود. دلیل شکست آنی و پیروزی آتی او هم درست همین بود که بدون کمترین توجه به قدرتهای موجود آنچه را حق و حقیقت میدانست میگفت و مینوشت. در سال 1344 که خلیل ملکی برای چندمین و آخرین بار گرفتار زندان شده بود، دکتر امیر پیشداد، توسط جلال آل احمد برای او پیغام داد که همتی کند و خاطرات سیاسی و اجتماعی خود را بنویسد. ملکی اگر چه این دعوت را اجابت میکند، اما در نهایت فرصت اتمام خاطراتش را نمییابد. او خود درباره ویژگی خاطراتش چنین میگوید:«من بیش از تفسیر، به شرح واقعیات و توضیح آنان میپردازم و قضاوت نهایی را به عهده علاقهمندان میگذارم. این خاطرات بیش از آنکه تاریخ حوادث باشد، تاریخ برخورد افکار است.» البته ملکی در چند نوبت، پارهای از تجربیات زندگی خود را، به ویژه درباره زندان پنجاه و سه نفر، حوادث آذربایجان و زندان فلکالافلاک شرح داده بود. اما لازم بود که شرح منظم و مدونی از صدر تا ذیل زندگانی سیاسی خود را برای آیندگان برجای گذارد. در پیشگفتار کتاب به قلم همایون کاتوزیان آمده است: «این نوشتهها ناتمام است، و به ویژه از دوران پس از انشعاب از حزب توده در آن چیزی نیست. اما دلیل ناتمام بودن یادداشتهای ملکی هنوز پوشیده است و از آن جمله به هیچ وجه مسلم نیست که خود او نوشتههای مزبور را به پایان نرسانده باشد. برعکس، اشارات موجود چنین میرساند که آنچه از این یادداشتها به دست ما رسیده ناقص است و باقیمانده در زندان آریامهری بر اثر ناامنیهای موجود در آن زمان گم و گور و شاید به کلی نابود شده است». بررسی دقیقی از ارزش و اهمیت خلیل ملکی، در تاریخ معاصر ایران، حتی صرفا موضوع بحثی عالمانه درباره یک شخصیت سیاسی نیست، بلکه در درجه اول تجزیه و تحلیلی از یکی از مهمترین تحولات فکری و حوادث سیاسی ایران قرن بیستم است. خاطرات سیاسی خلیل ملکی که شرکت سهامی انتشار آن را بهتازگی تجدید چاپ کرده در واقع همان خاطرات ناتمام نوشته شده در زندان است. در سالهای اول انقلاب این کتاب توسط ناشران مختلفی منتشر شده بود، اما در چند دهه اخیر تقریباً نایاب بود. کاتوزیان تلاش کرده است با نوشتن مقدمهای مفصل درباره زندگی و فعالیتهای سیاسی ملکی و انتشار دو نامه او به مصدق، تا حدودی ناتمامی خاطرات خلیل ملکی را جبران کند.
داستان کوانتوم
نام نویسنده : جیم باگوت
نام مترجم : سجاد قنبرزاده
«کوانتوم کنش»، «تفسیر کوانتوم»، «مناظره کوانتومی»، «میدانهای کوانتومی»، «ذرات کوانتومی»، «واقعیت کوانتومی»، «کیهانشناسی کوانتومی» بخشهای هفتگانه این کتاب را شامل میشوند.
در بخشی از مقدمه کتاب به قلم مولف میخوانیم: «بیش از چهار هزار سال است که ما با این اعتقاد (یا شاید حتی با این ایمان) بزرگ شدهایم که تحقیق براساس مدرک مصادف است با استانداردهای سختگیرانه عملیای که مکانیزمهای صحیح طبیعت را فاش میکنند و با وجود این زمانی که مکانیزمهای طبیعت بهصورت مکانیزمهای کوانتومی آشکار میشوند، جهانهای دانش و فلسفه با یکدیگر تلاقی مییابند. به جای رویارویی با حقیقت، با پرسشهای نگرانکنندهای روبهرو میشویم، در اینباره که به درک چه چیزهایی از جهان میتوانیم امیدوار باشیم. نظریه کوانتوم ما را مجبور به حرکت بر لبه پرتگاه معرفتشناسی میکند. از اواسط دهه 1920، ما با وحشت گام برداشتن روی لبه تیغ زندگی میکنیم.»
سه گفتوشنود بین هیلاس و فیلونوس
جرج برکلی
ترجمه: علی بهفروز
اثر بسط ایده های برکلی است که فلسفه او را در قالب دیالوگ ارائه می کند. نویسنده برای اثبات وجود خدا و اینکه جهان مادی کاملاً از تصورات تشکیل شده است و نه اشیاء فیزیکی، دلایلی ارائه کرده است. او دوباره تاکید می کند که خدایی وجود دارد که نظم و ترتیب را در دنیای اطراف ما حفظ می کند.
نظرات برکلی توسط فیلونوس (به یونانی: "عاشق ذهن") ارائه می شود، در حالی که هایلاس ("hyle"، یونانی: "ماده") مظهر مخالفان متفکر ایرلندی، به ویژه جان لاک است.
در گفتگوی اول، هایلاس انزجار خود را نسبت به شک و تردید ابراز میکند و میافزاید که از فیلونوس شنیده است که «اسرافآمیزترین عقیدهای را که تا به حال در ذهن انسان وارد شده است، حفظ کرده است، به این معنا که چیزی به نام جوهر مادی در جهان وجود ندارد. فیلونوس استدلال می کند که در واقع این هیلاس است که شکاک است و او می تواند آن را ثابت کند. بنابراین، نبرد فلسفی شوخ طبعی آغاز می شود.
فیلونوس به طور سیستماتیک هیلاس را در مورد آنچه که انسان از جهان میداند سؤال میکند، ابتدا کیفیتهای ثانویه، مانند گرما را بررسی میکند تا نشان دهد که چنین ویژگیهایی خارج از ذهن فردی وجود ندارند. او سپس به سمت کیفیات اولیه مانند امتداد و شکل می رود و به همین ترتیب استدلال می کند که آنها نیز کاملاً به ادراک و دیدگاه فرد وابسته هستند (مثلاً از دور، یک کوه بزرگ کوچک به نظر می رسد و شکل یک چیز است. ممکن است به طور چشمگیری در زیر میکروسکوپ تغییر کند: "شما می توانید در هر زمان آزمایش را انجام دهید، با یک چشم خالی و با چشم دیگر از طریق میکروسکوپ نگاه کنید".
دیدگاه هیلاس درباره ماده (که منشأ آن در نظریه افلاطونی اشکال ، یا موجودات انتزاعی که خارج از جهان معقول وجود دارند) [نیاز به منبع] توسط فیلونوس (برکلی) به طور سیستماتیک نابود می شود. بحث اساسی این است که چون ماده فقط با کیفیت های محسوسش برای ما شناخته می شود، توصیف یا حتی تصور ماده بدون این کیفیات غیرممکن است. زیرا در غیاب کیفیات محسوس، ماده طبق تعریف، کیفیات ذاتی خود را از دست می دهد.
استدلال برکلی فراتر می رود: کیفیات معقول ذاتی ماده نیستند. بلکه با ذهن نسبت داده می شوند و درک می شوند. رنگ، صدا، دما و حتی شکل کیفیت هایی هستند که کاملاً به ذهن بستگی دارند. در واقع، بدون «ذهن» تصور «ماده» غیرممکن می شود. در پاسخ به این سوال که "اگر درختی در جنگل بیفتد و عقلی در کار نباشد، آیا سروصدا می کند؟" غیر مادی گرایی برکلی به آن پاسخ می دهد: هیچ درختی وجود ندارد، جز داده های حسی یا مجموعه ای از ادراکات که از آن ساخته شده است. با این حال، خدا همیشه همه چیز را درک می کند. به عبارت دیگر، همیشه ذهنی وجود دارد. یک انسان (و بنابراین یک ذهن انسان) نیازی به حضور ندارد تا درخت صدایی تولید کند، زیرا ذهن خدا همیشه حضور دارد، یا برکلی استدلال می کند. این ذهن خداست که به ماده صفات معقول می دهد نه خود ماده.
برکلی در زمان خود با مخالفت بسیاری از فیلسوفانی که دیدگاه افلاطونی را داشتند مواجه شد. این فیلسوفان برکلی را مبتذل میدانستند، زیرا به نظر میرسید دیدگاه خود او دیدگاههای طبقات پایین را تأیید میکند. به طور کلی، "دیدگاه رایج" این بود که خدا همه چیز را آفریده و چیزهای روی زمین چیزهای واقعی هستند. برخی از فیلسوفان به خدا اعتقاد نداشتند و معتقد بودند که ماده روی زمین فقط تقلیدی از ماده واقعی است که در بعد دیگری وجود دارد. برکلی با دیدگاه رایج طرف شد.
فلسفه ارائه شده اغلب اشتباه تفسیر می شود. انتقاد این است که برکلی ادعا می کند که ما در دنیایی توهمی زندگی می کنیم، در حالی که در واقع، برکلی از پذیرش ایده ها به عنوان "چیزهای" واقعی حمایت می کند. وقتی به یک شی اشاره می کنیم، به شکل مادی اشاره نمی کنیم، بلکه به ایده شیئی که حواس ما را آگاه می کند، اشاره می کنیم. برکلی پیشنهاد نمی کند که هیچ چیز واقعی نیست. او پیشنهاد می کند که ایده ها خود واقعیت را می سازند.