نام مترجم : شجاع الدین شفا

کمدی الهی سه‌گانه‌ایست به شعر که دانته آلیگیری، شاعر و نویسنده ایتالیایی نوشتن آن‌را در سال ۱۳۰۸ میلادی آغاز کرد و تا زمان مرگش در سال ۱۳۲۱ میلادی کامل کرد. این کتاب از زبان اول شخص است و دانته در این کتاب، سفر خیالی خود را به دوزخ، برزخ و بهشت تعریف می‌کند. کمدی الهی یکی از اولین کتاب‌های ادبیات ایتالیا است و از بزرگترین آثار در ادبیات جهان به شمار می‌آید. این کتاب کمک کرد تا زبان توسکانی و شیوهٔ نوشتاری آن به استانداردی برای زبان ایتالیایی تبدیل شود.

این کتاب در ابتدا کمدی (به ایتالیایی: Commedìa) نام داشت و بعدها جیووانی بوکاچیو (نویسنده هم عصر دانته) واژهٔ الهی را به آن افزود و نام کمدی الهی برای اولین بار در چاپ ونیز به سال ۱۵۵۵ بر جلد این کتاب ظاهر شد.

در سفر دانته به دنیای پس از مرگ، دو راهنما او را همراهی می‌کنند؛ در دوزخ و برزخ راهنمای او «ویرژیل»، شاعر رومی است که چند قرن پیش از دانته زندگی می‌کرده، و در بهشت راهنمای او بئاتریس پورتیناری است که دانته او را دوست می‌داشته و در کتاب زندگانی نو به شرح عشق خود به او پرداخته‌است.

دانته در این کتاب از مراحل مختلف دوزخ، برزخ و بهشت می‌گذرد و در این مراحل با شخصیت‌های مختلف تاریخی برخورد می‌کند، تا عاقبت در آخرین مرحله بهشت به دیدار خدا می‌رسد.

شجاع‌الدین شفا اولین مترجم فارسی این اثر بزرگ به زبان فارسی، (چاپ نخست سال ۱۳۳۵ انتشارات امیرکبیر) در مقدمه‌ای مبسوط به بررسی کمدی الهی، زندگی و آثار دانته، نقش و تأثیر کمدی الهی بر ادبیات جهان پس از خود، پرداخته است. کمدی الهی پس از انقلاب دیگر تجدید چاپ نشد، تا سال‌ها نایاب بود تا اینکه سرانجام دوباره از وزارت ارشاد مجوز نشر گرفت اما در آغاز آن توضیحی اضافه شد مبنی بر اینکه شجاع‌الدین شفا، از «معاندین» انقلاب بوده و چاپ این کتاب دلیلی بر توجیه و تأیید شخصیت مترجم نیست. طی دهه‌های اخیر، برخی این اثر را با ارداویراف‌نامه که در اواخر دورهٔ ساسانیان به زبان و خط پهلوی نوشته شده مقایسه کرده‌اند.ارداویراف‌نامه حدود هزار سال پیش از کمدی الهی به سفر به دنیای پس از مرگ می‌پردازد. در ایران، در دو اثر باستانی دیگر غیر از ارداویراف‌نامه، موضوع سفر به دنیای پس از مرگ را ثبت کرده‌اند: کتیبه کرتیر در سرمشهد متعلق به دوران ساسانیان و دیگری در افسانه ویشتاسب یاگشتاسب‌شاه.