برنار کی رینی

ترجمه: ابوالفضل الله دادی

روستای محوشده روایت مردمانی است که ناگهان به بلایی دچار می‌شوند که از کل دنیا جداشان می‌کند. همه جویای علت حادثه هستند اما کسی دست پر برنمی‌گردد. در روزهای نخستْ وحشت اجازهٔ هیچ اقدامی به اهالی نمی‌دهد و اندک‌اندک با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند که از آن‌ بی‌خبر بودند: کمیابی و نایابی، صف‌های طویل خرید، سهمیه‌بندی سوخت، برقراری نظام کوپنی... به‌سوی کلیسا هجوم می‌برند اما وقتی کشیش نیز نمی‌تواند توضیحی باورپذیر بدهد، کلیسا اندک‌اندک خالی‌ و خالی‌تر می‌شود. هر کس می‌کوشد گلیم خودش را از آب بیرون بکشد. کسانی می‌میرند و کسانی نیز به قعر درهٔ خفت و دریوزگی سقوط می‌کنند...

چگونه در طی اولین روزهای زندگی‌مان به ایده‌ها شکل می‌دهیم؟ چگونه رؤیا می‌بینیم و تصور می‌کنیم؟

چرا احساسات و هیجانات خاصی داریم؟

مغزمان چگونه تغییر می‌کند و ما همراه با آن چگونه تغییر می‌کنیم؟

تصورمان چگونه در مورد خوب و منصف بودن خیلی زودتر از آنچه فکر می‌کنیم رشد می‌کند؟

زندگی پنهان ذهن از حوزه‌های فیزیک، ریاضیات، فلسفه، پزشکی، زیست‌شناسی، روانشناسی، مردم‌شناسی، زبان‌شناسی و همچنین آشپزی، شعبده‌بازی، شطرنج، موسیقی، ادبیات و هنر بهره می‌گیرد تا نشان دهد که علوم اعصاب چگونه در زندگی به‌خدمت ما در می‌آید، و عیان می‌کند که چگونه بی‌کرانگی نورون‌های درون مغزمان نحوهٔ ادراک و احساس و استدلال و ارتباط ما را می‌سازند.

ماریانو سیگمان، دانشمند فیزیک‌خوانده‌، از چهره‌های بین‌المللیِ پیشرو در علوم اعصابِ شناختیِ یادگیری و تصمیم‌گیری است. او که بنیان‌گذار «آزمایشگاه علوم اعصاب یکپارچه» در دانشگاه بوئنوس آیرس است جوایز زیادی را از آن کرده است، از جمله: «جایزهٔ پیشرفت حرفهٔ مرزهای انسانی»، «جایزهٔ ملی فیزیک»، «جایزهٔ پژوهشگر جوان» از کولژ دو فرانس، «جایزهٔ تجزیه ‌و تحلیل داده‌های مقیاس‌پذیر آی‌بی‌ام». او در سال ۲۰۱۶ به عضویت آکادمی پانتیفیکال علوم برگزیده شد.

اگر طبق آنچه امیلی دیکینسن نوشته «مغز عمیق‌تر از دریا باشد»‌، آنگاه کتاب ماریانو سیگمان راهنمایی است عالی بر ورطه‌های کشف‌ناشدهٔ مغز. این کتابِ پرمغز و در عین حال مختصر، سرشار است از استعاره‌هایی روشنگر. همراه این کتاب به سفری بس سرگرم‌کننده به ظرایف و عجایب ذهن انسان می‌رویم. در طی این سفر به بینش‌هایی در مورد مفاهیم ناآشنایی همچون «نبردهای ناآگاهانهٔ درونی»، «خواب‌های واضح»، «مغزهای دوزبانه»، و «نوزادانی که ذهن را می‌خوانند» دست می‌یابیم. همراه با متفکرانی برجسته همچون چامسکی، تورینگ، روسو، افلاطون، سی‌گن و فروید برخی از نظرهایشان را در پرتو آزمایش‌های هوشمندانهٔ سیگمان نظاره می‌کنیم. خواندن این کتاب از آغاز تا پایان بی‌اندازه لذت‌بخش است: کتابی علمی و هیجان‌‌انگیز و مجذوب‌کننده. -- استانیسلانس دوان، استاد روانشناسی تجربی در کولژ دو فرانس

ماریانو سیگمان ما را به سفری باشکوه می‌برد؛ سفری که گسترهٔ فوق‌العاده‌ متنوعی از موضوعات را در بر می‌گیرد، موضوعاتی که عامهٔ مردم و متخصصان را به یک اندازه مجذوب خود می‌کند. -- و. س. راماچاندران، دانشمند برجستهٔ علوم اعصاب

ایندرو مونتانللی، روزنامه‌نگار و تاریخ‌نویس ایتالیایی، یکی از روزنامه‌نگاران برجستۀ ایتالیا در تمامی قرن بیستم به‌شمار می‌رود. مونتانللی در اوایل دهۀ ۱۹۳۰ از دانشگاه فلورانس در رشتۀ حقوق فارغ‌التحصیل شد. پایان‌نامۀ او دربارۀ اصلاحات انتخاباتی بود که حزب فاشیست موسولینی به‌راه انداخته بود. پایه و اساس نظریۀ او در این پایان‌نامه این بود که فاشیست‌ها به‌جای هر گونه اصلاحات، کل فرایند انتخابات را از میان برداشته‌اند. اما مونتانللی طی اقامتی کوتاه در شهر گرونوبل (فرانسه) و تحت تأثیر فضای فرهنگی آن دیار، به این نتیجه رسید که به‌جای حقوق، بایستی به کار روزنامه‌نگاری بپردازد.

پس از ۱۹۳۵، وقتی موسولینی دستور توقیف «اونیورساله» و سایر مجله‌ها و روزنامه‌های افشاگر را صادر کرد، مونتانللی از فاشیسم رویگردان شد. با شروع جنگ جهانی دوم از جبهه‌های گوناگون با چند روزنامه به همکاری پرداخت. چندی بعد عازم بالکان و یونان شد و از مشارکت نیروهای ایتالیایی در آن جبهه‌ها گزارش‌هایی فرستاد. اینجا بود که وی تصمیم گرفت به پارتیزان‌ها بپیوندد و علیه فاشیست‌ها سلاح برگیرد. مونتانللی در آخرین سال حاکمیت موسولینی در میلان به زندان فاشیست‌ها افتاده بود که با شخصیت اصلی این داستان آشنا شد؛ قالتاقِ کلاهبردارِ قماربازی که نازی‌ها می‌کوشند با استفاده از او در صفوف مبارزان آزادیخواه نفوذ کنند، اما نتیجهٔ دیگری می‌گیرند. کلاهبردار نقش قهرمان نهضت آزادی را چنان خوب بازی می‌کند که ناگهان تصمیم می‌گیرد «کار» را قهرمانانه به پایان برساند مبادا که مفهوم «قهرمان» در میان همقطارانی که قرار است در کنارشان اعدام شود خدشه بردارد؛ مثالی از انسان‌های عادیِ عصر ظلمت که در لحظه‌ای از زندگی تحولی ژرف را تجربه می‌کنند و از زندگیِ خود طرحی غیرمنتظره و غیرعادی می‌آفرینند. روبرتو روسلینی فیلمی را به همین نام بر اساس این رمان ساخت که برندهٔ «شیر طلایی» فستیوال فیلم ونیز شد.

در بهار سال ۱۹۳۴ توماس مان، به‌دعوت ناشر امريكايیِ آثارش براى یک سلسله سخنرانى به امریکا رفت. آن زمان تنها وسيلهٔ عبور از اقیانوس اطلس كشتى‌ اقيانوس‌پيما بود، با سفرى بيش يا كم ده روزه. توماس مان در اين سفر با خواندن رمان دن كيشوت سرگرم بود و هم‌زمان در تفسير لطايف و طنز اين رمان جهانى يادداشت‌هايى بر كاغذ مى‌آورد، مجموعه‌اى از باريك‌نگرى چندسويه كه به این کتاب شكل داده است. در آن زمان یک سالى مى‌شد كه هيتلر در آلمان به قدرت رسيده بود و در پى آن توماس مان از وطن خود رانده شده بود. درد آوارگى و بيم از وقوع جنگ از ديگر دغدغه‌هاى او هنگام نگارش اين سفرنامه بود و به آن رنگى از غم داده‌ است.

 از دن كيشوت تفسير بسيار درخشانی هم از هاينريش هاينه، شاعر آلمانى قرن نوزدهم، پيوست اين کتاب شده است، به‌همراه چهره‌نگارى‌اى از شاه فيليپ دوم، خودكامهٔ اسپانيايى هم‌روزگار سروانتس.

گارسیا د سیلوا فیگوئروا (1550-1624 م) سفیر اسپانیا در دربار شاه عباس صفوی و جهانگردی شناخته شده است. وی درماموریت خود اقدامات سیاسی مهمی از جمله پیمان اتحاد سه قدرت ایران، پرتغال و اسپانیا در مقابل امپراطوری عثمانی را به انجام رساند. دسیلوا در ایران به سفرهای فراوانی دست زد. خاطرات دسیلوا شامل جزییات بسیاری در مورد جغرافیا، تاریخ و فرهنگ ایران است و از آن به عنوان مرجع معتبری در مورد ایران عصر صفوی استفاده می ‌شود. کتاب پیش رو تنها یک سفرنامه نیست، بلکه رساله ‌اى سیاسى و تاریخى است که در آن بسیارى از حوادث سیاسى و رخدادهاى مشرق زمین ذکر گردیده است. پس از یادداشت مترجم و مقدمه ناشر فرانسوى، اوصاف، خاطرات و تحلیل‌هاى دن گارسیا به ترتیب مسیر حرکت در سفر ذکر شده است. بنا بر نظر اکثریت قریب به اتفاق مورخان ایرانى و خارجى، سفرنامه حاضر به ویژه در رابطه با دوره شاه عباس صفوی از معتبرترین منابع به شمار می آید. غلامرضا سمیعی در ترجمه این کتاب از نخستین چاپ متن فرانسوى کتاب مورخ 1667 میلادی بهره گرفته است. این سفرنامه در سال 1363 توسط نشر نو در دسترس مشتاقان فرهنگ و تاریخ ایران قرار گرفت.

دِرِک باک

ترجمه: نرگس سلحشور

درک باک، رئیس سابق دانشگاه هارواد، در سیاست شادکامی این مسأله را مورد بررسی قرار می‌دهد که حکومت‌ها چگونه می‌توانند از داده‌های روزافزون دربارهٔ علل شادکامی انسان‌ها استفاده کنند تا بهروزی و کیفیت زندگی تمام شهروندان را افزایش دهند. در طی چهل سال گذشته، هزاران مطالعه و تحقیق در باب شادکامی صورت گرفته است. بعضی از این تحقیقات به شادکامی ناشی از فعالیت‌های روزانه مانند کار کردن، ملاقات دوستان یا کارهای شاق خانه می‌پردازند. بعضی دیگر از این تحقیقات می‌کوشند میزان تأثیر درآمد، خانواده، دین، و دیگر عوامل را بر شادکامی انسان‌ها بسنجند. باک با ارزیابی نقاط قوت و ضعف تحقیقات راجع به شادکامی، لوازم سیاسی آن تحقیقات را در این حوزه‌ها دنبال می‌کند: رشد اقتصادی، برابری، بازنشستگی، بیکاری، خدمات سلامت، سلامت روانی، مسائل خانواده، تعلیم و تربیت، و کیفیت حکومت.

کتاب عمیق و ارزشمند و به‌هنگام سیاست شادکامی پرتویی جدی بر این مسأله می‌افکند که چه چیزی انسان‌ها را شادکام می‌کند و چگونه حکومت‌ها می‌توانند رضایت بیشتری برای همگان، و نه فقط عده‌ای اندک، به ارمغان بیاورند.

این کتاب همواره به عنوان یک مرجع دست اول برای محققان و نویسندگان تاریخ معاصر ایران، به کار می‌رفته‌است. بولارد درست اندکی پیش از وقوع جنگ جهانی دوم به سفارت ایران رسید و بسیاری او را تصمیم گیرنده اصلی خلع رضاشاه از سلطنت و جایگزینی محمدرضا پهلوی می‌دانند.

ازسویی تبعید رضاشاه به سادگی صورت نپذیرفت. او با خفت و تحقیر کامل ابتدا دور اقیانوس هند گردانده شد و سپس به محل تبعید دائمی خود در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی رسید. خاطرات اسکراین که مامور انجام این کار بوده‌است، بسیار خواندنی است.

کریستیان موزر

مترجم: ناصر غیاثی

مفیستوفلس، یا مخفف آن مفیستو، اسم شیطان یا یکی از شیطان‌ها و نیز نام شخصیتی اهریمنی در ادبیات آلمان است.  مفیستو اولین بار در افسانهٔ فاؤست به‌عنوان نمایندهٔ شیطان ظاهر شد. طبق پیمانی که بستند، مفیستو متعهد شد تا زمانی در خدمت فاؤست باشد که یا او یک جملهٔ خاص را بر زبان بیاورد یا مهلت مقرر به سر برسد. از آن زمان به بعد نقش‌ها عوض می‌شد و فاؤست می‌بایست کمر به خدمت مفیستو ببندد. از قرار معلوم، دکتر فاؤست به علت وقوع انفجار هنگام انجام یک آزمایش شیمیایی در هتلی کشته شد. وقتی جسدش را که به طرز شکل فجیعی از شکل افتاده بود یافتند، نتیجه گرفتند که چون با شیطان پیمان بسته، او شخصاً قبض روحش کرده است.

حالا این شما و این شرح حال گوته به نقل از یادداشت‌های روزانهٔ مفیستو!

الیزابت تووا بیلی

مترجم: کاوه فیض اللهی

این کتاب غیرداستانی دربارهٔ زنی است که می‌کوشد از بیماری ناشناخته‌ای که دارد روح و جسمش را می‌خورد جان به‌در ببرد. این کتاب شعر نیست، اما الیزابت تووا بایلی تاریخ طبیعی حلزون را به شیوه‌ای شاعرانه بررسی کرده است. یک روز دوستی هدیه‌ای سرنوشت‌ساز به او می‌دهد: گلدانی بنفشه با یک حلزون جنگلی قهوه‌ای کوچک، تنها حیوان خانگی که او در این شرایط توان نگهداری‌اش را دارد. کم‌کم معلوم می‌شود که میان شیوهٔ زندگی حلزون و سبک جدید زندگی نویسنده در بیماری شباهت‌های غیرمنتظره‌ای وجود دارد: حلزون برخلاف ظاهر آسیب‌پذیرش موجودی مقاوم است که از پس چالش‌های چند صد میلیون سالهٔ حیات در زمین برآمده است و درس‌های گرانبهایی می‌توان از آن آموخت، درس‌هایی که برای آموختن‌شان باید وقت نامحدود و تمرکزی ابرانسانی داشته باشید تا آهسته‌ترین حرکت‌ها را ببینید و آهسته‌ترین صداها را بشنوید، حتی صدای غذا خوردن یک حلزون وحشی را. اصلاً بهتر است یک بیماری مزمن ناشناخته داشته و بستری و زمین‌گیر باشید!

برندهٔ جایزهٔ ادبی بین‌المللی ویلیام سارویان در بخش غیرداستانی ۲۰۱۲

برندهٔ مدال جان باروز برای بهترین کتاب تاریخ طبیعی ۲۰۱۱

برندهٔ جایزهٔ ملی بهترین کتاب در طبیعت‌نگاری (NOBA) ۲۰۱۰